Next Food Chain reageert
Nooit eerder vond je zoveel plantaardige producten in de rekken. Terwijl tal van studies uitwijzen dat dit een goede ontwikkeling is voor het klimaat, het milieu én onze gezondheid, komt er steeds vaker kritiek op de ultrabewerkte producten die in de veggie rayons liggen. Maar de mate van bewerking maakt een product niet ongezond: wel wat erin zit en welk effect de bewerking heeft.
Tekst: Karolien Byttebier, Maarten Corten en Vincent Smets voor Next Food Chain.
Onderzoek naar chemische stoffen in veggieproducten
Vrijdag berichtte De Standaard over een studie van de Universiteit Antwerpen. Deze vond hogere hoeveelheden terug van twee ongewenste chemische stoffen in ultrabewerkte veggieproducten, dan bij de dierlijke varianten. Maar deze stoffen, die mijlenver onder de toegelaten concentraties bleven, ontsprongen volgens de berichtgeving ongewenst uit de verpakkingen en de verwerkingsapparatuur. Ze maken dus geen deel uit van de bereiding van de producten zelf. Deze onderzoeksresultaten mogen dus niet bijdragen aan een eenzijdig pleidooi tegen ultrabewerkte voeding, laat staan een tegen plantaardige producten.
Belang van gezonde voedingskeuzes
Laat er geen misverstand over bestaan: er schort heel wat aan ons voedingspatroon. Volgens gezondheidsinstituut Sciensano heeft 49% van de Belgen overgewicht, waaronder veel kinderen, jongeren en 65-plussers, met als gevolg verhoogde risico’s op ziektes als diabetes, hart- en vaatziekten en bepaalde kankers. Gezondheidsorganisaties waarschuwen dan ook voor overmatige consumptie van ultrabewerkte voeding. Dat doen ze met name, omdat deze vaak te veel zout, suiker en vet bevatten, en te weinig voedzaam zijn. Bovendien worden deze producten ‘ultra-bewerkt’ om de smaak en textuur onweerstaanbaar te maken. Deze bewerkingen beïnvloeden het hongergevoel, eetsnelheid en verzadiging, waardoor je er nog meer van gaat eten.
Plantaardige alternatieven worden gezonder
Eigenlijk zijn er maar twee factoren van belang bij bewerkte vlees- en zuivelalternatieven: welke voedingsstoffen steken erin en welk effect heeft de bewerking ervan? Studies wijzen uit dat vegetarische alternatieven door de band genomen gezonder zijn dan hun dierlijke variant. Waar vleesvervangers vroeger vaak nog hoge hoeveelheden zout, suiker en vetten bevatten, draagt de nieuwe generatie plantaardige producten steeds meer een Nutriscore A of B. De bewerkingen hebben niet tot doel om ons tot eindeloze binges te verleiden, wel om een smakelijk en vergelijkbaar product te bieden.
Zo is er nu voor elk wat wils, of je voorkeur nu uitgaat naar een bonencurry met volledig onbewerkte ingrediënten, of een ultrabewerkte veggieburger voor op de zomerbarbecue. Dat diverse aanbod is cruciaal om zoveel mogelijk mensen te doen proeven van een uitgebreider plantaardig eetpatroon.
Naar een duurzaam en gezond voedselsysteem
Daarom is nuance cruciaal. Het ene ultrabewerkte voedingsproduct is het andere niet. Vlees- en zuivelalternatieven zijn een slimme stap naar een gezond, milieuvriendelijk en lekker voedselsysteem, dat minder weegt op onze omgeving en het klimaat. Dagelijks motiveren ze gezinnen om voor het eerst vlees aan de kant te laten. Laat het smaken!
Over Next Food Chain
Next Food Chain is het eerste netwerk van bedrijven en NGO’s rond plantaardige voeding in Vlaanderen. Het netwerk streeft ernaar om van plantaardige voeding de vanzelfsprekende keuze te maken, van het veld tot op het bord. In het netwerk brengen ze spelers uit de hele voedselketen samen en zetten ze een nieuwe dynamiek in gang. Het netwerk werd in 2019 opgestart door ProVeg Belgium en Bond Beter Leefmilieu.
Ook ProVeg België brengt nuance in het debat
Het debat rond plantaardige vleesvervangers laait meer en meer op. Wekelijks verschijnen er nieuwe artikels met claims over de gezondheid van vleesvervangers.
En ja, ook bij ProVeg weten we dat linzen, noten en tofu gezonder zijn dan bewerkte plantaardige worst. Maar het is wel belangrijk om veggie en vegan vleesvervangers te blijven zien voor wat ze zijn: een smakelijk en vergelijkbaar product aan vlees dat mensen net wil helpen om een (meer) plantaardig dieet te omarmen. Het is dus vooral interessant om vleesvervangers met hun dierlijke tegenhangers te vergelijken. En op dat vlak scoren ze beter.
Zo blijkt uit research van diëtist en onderzoeker Evelien Mertens, die we vorig jaar te gast hadden bij een ProVeg-webinar. Haar bevinding? Kant-en-klare vleesvervangers scoren gemiddeld beter dan hun dierlijke tegenhangers.
Ook een grootschalige, peer-reviewed studie die meer dan 11 jaar 266 666 deelnemers en hun voedingspatroon opvolgde concludeerde: plantaardige vleesvervangers vertonen geen negatieve gezondheidseffecten zoals die bij (ultra)bewerkt vlees wél worden vastgesteld (denk aan bepaalde vormen van kanker of cardiometabole ziekten). (Bron: https://lnkd.in/ekfMzq3Q The Lancet Group)
Bekijk de webinar
Evelien Mertens is onderzoeker en lector voedings- en dieetkunde aan Erasmushogeschool Brussel en zelfstandig diëtiste. In deze webinar presenteert ze de bevindingen van haar meest recente studie over kant-en-klare vleesalternatieven dat in juni 2024 gepubliceerd werd in Nutrients.
