De basisbehoeften van varkens

Wilde varkens leven op natuurlijke wijze in bossen, waar ze zoeken naar voedsel en onderdak vinden onder struiken en bomen.^[1]Leaper R, G. Massei, M. L. Gorman & R. Aspinall (1999): The feasibility of reintroducing wild boar (Sus scrofa) to Scotland. Mammal Review 29(4):239-59. Available at: … Continue reading Vrouwelijke varkens en hun jongen vormen hiërarchische groepen. Dit zorgt ervoor dat verschillende groepen vreedzaam naast elkaar kunnen leven.^[2]Report of the Scientific Veterinary Committee (1997): The Welfare of Intensively Kept Pigs. European Commission. Available at: … Continue reading Elke groep wordt geleid door de oudste en meest ervaren zeug, en gezamenlijk bezetten de varkens een bepaald territorium.^[3]Hoy, S. (2009): Nutztierethologie. Verlag Eugen Ulmer, Stuttgart. p. 105 Varkens zijn hele sociale dieren die levenslange vriendschappen sluiten en op verschillende manieren met elkaar communiceren. Tot nu toe zijn er meer dan twintig verschillende vocalisaties vastgesteld. Hoewel varkens alleseters zijn, tonen ze een voorkeur voor plant- en boomwortels, groenten en fruit.^[4]Animal diversity Web: Sus Scrofa – Wild Boar. Available at: http://animaldiversity.org/accounts/Sus_scrofa/#food_habits [03.03.2018]

Varkens zijn intelligente, empathische en speelse individuen

Varkens zijn erg nieuwsgierig en gebruiken hun snuit en tanden om de omgeving te verkennen. Wat betreft intelligentie doen varkens zeker niet onder voor honden en katten. Varkens leren aanzienlijk sneller dan honden en onthouden meer commando’s. Ze zijn in staat om complexe taken uit te voeren en zowel woorden als hele zinnen te leren. Omdat een varken een goed concentratievermogen heeft, zou het met gemak een computerspelletje van een chimpansee winnen.^[5]Marino L. & C. M. Colvin. Thinking Pigs: Cognition, Emotion, and Personality – An Exploration of the Cognitive Complexity of Sus Domesticus, the Domestic Pig. The Someone Project. Available … Continue reading ^[6]Marino, L. & C. M. Colvin (2015): Thinking Pigs: A Comparative Review of Cognition, Emotion, and Personality in. International Journal of Comparative Psychology 28, no. 1 (January 1, 2015). … Continue reading

Bovendien herkent een varken zichzelf in de spiegel, wat wijst op een vermogen tot zelfbewustzijn.^[7]Broom, D. M., H. Sena & K. L. Moynihan (2009): Pigs Learn What a Mirror Image Represents and Use It to Obtain Information. Animal Behaviour 78, no. 5 (November 2009): 1037–41. … Continue reading Varkens zijn in staat tot abstract denken, onthouden jaren lang wat ze geleerd hebben en kunnen samenwerken als een team. Daarnaast zijn deze dieren erg empathisch, wat maakt dat zij medelijden hebben met andere varkens, maar ook bij machte zijn om anderen opzettelijk te bedriegen.^[8]Marino, L. & C. M. Colvin (2015): Thinking Pigs: A Comparative Review of Cognition, Emotion, and Personality in. International Journal of Comparative Psychology 28, no. 1 (January 1, 2015). … Continue reading ^[9]Marino L. & C. M. Colvin. Thinking Pigs: Cognition, Emotion, and Personality – An Exploration of the Cognitive Complexity of Sus Domesticus, the Domestic Pig. The Someone Project. Available … Continue reading

Zeugen verzorgen hun jongen liefdevol

Zeugen zijn liefhebbende en zorgzame moeders. Onder natuurlijke omstandigheden zal een zeug tegen het einde van haar vier maanden durende zwangerschap verschillende materialen verzamelen om een nest voor haar jongen te creëren.^[10]Report of the Scientific Veterinary Committee (1997): The Welfare of Intensively Kept Pigs. European Commission. Available at: … Continue reading ^[11]Gundlach, H. (1968) Brutfürsorge, Brutpflege, Verhaltensontogenese und Tagesperiodik beim Europäischen Wildschwein (Sus Scrofa, L.). Z Tierpsychol 25: 955-995. Als het om haar jongen gaat, is een moedervarken erg oplettend en beschermend. Wanneer de biggen uit het zicht verdwijnen, roept moeder hen voortdurend om contact te houden. Biggen spelen uren met elkaar. Volwassen varkens vertonen gelijksoortig speelgedrag. 

Varkens zijn hele nette dieren

In tegenstelling tot wat men vaak denkt, zijn varkens nette individuen die de gebieden voor slapen, eten en ontlasting keurig gescheiden houden. Omdat hun ledematen niet gemaakt zijn voor verzorging, onderhouden varkens elkaar en wrijven ze zichzelf tegen objecten zoals boomstronken. Varkens zweten niet, daarom koelen ze graag af in het water of in een modderbad.^[12]Report of the Scientific Veterinary Committee (1997): The Welfare of Intensively Kept Pigs. European Commission. Available at: … Continue reading Een laagje gedroogde modder beschermt de huid tevens tegen verbranding en insecten. 

De levensomstandigheden op intensieve varkenshouderijen

Wereldwijd leven er ongeveer 1 miljard varkens op commerciële boerderijen. China, de Verenigde Staten en Duitsland behoren tot de grootste varkensvleesproducenten ter wereld.^[13]Food and Agriculture Organization of the United Nations (2017). FAOSTAT Statistics Database. Available at: http://www.fao.org/faostat/en/#data/QA [03.03.2018] Mannelijke en vrouwelijke varkens worden gevoerd totdat zij hun karkasgewicht (110 tot 125 kilogram) hebben bereikt. Meestal gebeurt dit binnen zes maanden.^[14]Bundesanstalt für Landwirtschaft und Ernährung: Wann ist ein Schwein schlachtreif? Online unter: https://www.ble.de/DE/BZL/Kennen-Sie-Landwirtschaft/Tier-Stall/Schwein-Schlachtreif.html?nn=9123528 … Continue reading ^[15]Bayerische Landesanstalt für Landwirtschaft. Optimales Mastendgewicht bei Schweinen – Biologische Leistungen. Available at: … Continue reading Weinig bewegingsvrijheid, een calorierijk dieet en een selectief fokproces zorgen ervoor dat de varkens ontzettend snel groeien. Dit alles is van negatieve invloed op de gezondheid van de dieren. 

Varkens in de Europese intensieve veehouderij brengen hun hele leven door in ruimtes kleiner dan 1 vierkante meter.^[16]Council Directive 2008/120/EC of 18 December 2008 laying down minimum standards for the protection of pigs Nauwelijks groot genoeg om te kunnen draaien of liggen. De dieren worden op betonnen vloeren gehouden, met roosters waardoor urine en ontlasting kunnen passeren. De varkens volgen vaak een op soja gebaseerd dieet dat enkel bedoeld is om hun gewicht te verhogen. Aan écht gezonde voeding wordt geen aandacht besteed. Ongeveer 75 procent van de wereldwijde soja-oogst wordt gevoerd aan vee. Sojabonen worden voornamelijk geproduceerd in de Verenigde Staten, Brazilië en Argentinië.^[17]Brack, D., A. Glover & L. Wellesley (2016): Agricultural Commodity Supply Chains Trade, Consumption and Deforestation. Chatham House, London Circa 80 procent van de wereldwijde landbouwgrond voor soja wordt gebruikt voor het telen van genetisch gemodificeerde soja.^[18]ISAAA (2016): Global Status of Commercialized Biotech/ GM Crops: 2016. Available at: http://www.isaaa.org/resources/publications/briefs/52/download/isaaa-brief-52-2016.pdf [03.03.2018] Op biologische boerderijen in Europa hebben varkens het maar net een beetje beter. De dieren krijgen hier 1,3 vierkante meter binnenruimte en 1 vierkante meter extra buitenruimte. De hokken bestaan meestal uit betonnen vloeren met een schaars laagje stro.^[19]Commission Regulation (EC) No 889/2008 of 5 September 2008 laying down detailed rules for the implementation of Council Regulation (EC) No 834/2007 on organic production and labelling of organic … Continue reading

De omstandigheden binnen industriële landbouwbedrijven maken dat de varkens weinig externe prikkels krijgen. Omdat varkens van nature ontzettend nieuwsgierig zijn, kan een prikkelarme omgeving tot zoveel stress leiden dat de dieren overgaan tot kannibalisme.

Varkens fokken

Tijdens de inseminatiefase (de fase waarin kunstmatig bezwangerd wordt) worden zeugen minstens één maand gescheiden gehouden van de andere varkens. Dit gebeurt in speciale kooien die net iets groter zijn dan de zeugen zelf (gestatiekooien). Vervolgens worden de vrouwtjes teruggebracht naar de groep. Regelgeving staat echter toe dat ze verder geïsoleerd mogen blijven.

Eén week voor de bevalling (of het werpen, om de technische term te gebruiken) wordt moeder verplaatst naar een kraamkooi. Een kraamkooi is net als een gestatiekooi zo smal dat de zeug zich niet kan omdraaien. Moeder en haar biggen verblijven ongeveer vier weken in een kraamkooi, waar geen bedding aanwezig is. Na het weghalen van haar biggen wordt moeder onmiddellijk teruggebracht naar een gestatiekooi om slechts vijf dagen later opnieuw geïnsemineerd te worden.^[20]Weiß, J. W., W. Pabst (Hrsg.) (2011): Tierproduktion. Stuttgart. 14. Aflage

De standaard verminkingsprocedures voor biggen

Kort na de geboorte ondergaan biggen verschillende verminkingsprocedures, meestal uitgevoerd zonder verdoving. De meest pijnlijke zijn de castratie, het couperen van de staart en het slijpen van de tanden. Vanwege de onnatuurlijke en beperkte omstandigheden binnen de intensieve varkenshouderij zijn dit soort procedures noodzakelijk. 

De castratie

Alle mannelijke biggen worden kort na de geboorte gecastreerd, omdat het vlees van niet-gecastreerde mannelijke varkens een onaangename geur (berengeur) kan hebben.^[21]European Commission. Alternatives to pig castration. Available at: http://ec.europa.eu/food/animals/welfare/practice/farm/pigs/castration_alternatives_en [03.03.2018] Als de castratie binnen zeven dagen na de geboorte plaatsvindt, staat de Europese wetgeving toe dat deze procedure zonder verdoving wordt uitgevoerd.^[22]Council Directive 2008/120/EC of 18 December 2008 laying down minimum standards for the protection of pigs

Het verkorten van de staart

Om staartbijten te voorkomen, is het gebruikelijk om de karakteristieke gekrulde staart van biggen binnen drie dagen na de geboorte af te snijden. Deze pijnlijke procedure wordt zonder verdoving uitgevoerd en kan leiden tot chronische pijn en langdurige gezondheidsproblemen.^[23]Simonsen, H.B., L. Klinken & E. Bindseil (1991): Histopathology of Intact and Docked Pigtails. British Veterinary Journal 147, no. 5 (September 1991): 407–12. doi:10.1016/0007-1935(91)90082-X. Wanneer de biggen jonger dan acht dagen oud zijn, mag een dergelijke handeling volgens de Europese wetgeving zonder verdoving worden uitgevoerd.^[24]Council Directive 2008/120/EC of 18 December 2008 laying down minimum standards for the protection of pigs

Het slijpen van de tanden

Het slijpen van de tanden van biggen moet voorkomen dat de spenen van het moedervarken gewond raken. De omstandigheden in een kraamkooi zorgen er namelijk voor dat de zeug haar spenen buiten het bereik van haar biggen niet kan bewegen. Ook het slijpen van de tanden mag gedurende de eerste acht levensdagen van een big op legale wijze zonder verdoving worden uitgevoerd.^[25]Council Directive 2008/120/EC of 18 December 2008 laying down minimum standards for the protection of pigs

Het slachten van varkens

Na ongeveer achttien weken vetmesten, op een leeftijd van slechts zes maanden oud, worden varkens op een overvolle vrachtwagen geladen en mijlenver vervoerd op weg naar de slacht. In het slachthuis worden gas en elektrische schokken toegediend om de varkens bewusteloos te maken. In Duitsland mislukken deze handelingen in 12 procent van de gevallen. In het Verenigd Koninkrijk bedraagt dit percentage zelfs 20 procent.^[26]Spiegel Online (2012): Regierung rügt Tierquälerei in Schlachthöfen. Available at: … Continue reading ^[27]Anil, M.H. & McKinstry, J.L. (1993). Results of a survey of pig abattoirs in England & Wales. London: MAFF Meat Hygiene Division. Reciprocation Varkens ervaren dan bewust dat hun keel wordt doorgesneden en dat ze al doodbloedend worden achtergelaten. Een klein percentage blijft zelfs tot voorbij dit punt bij bewustzijn en voelt hoe zij wordt neergelaten in water van 60 graden Celsius.  

De risico’s van de consumptie van varkensvlees

Elk jaar worden er bijna 1,5 miljard varkens gefokt, vetgemest en geslacht. Varkensvlees is wereldwijd één van de meest geconsumeerde vleesproducten. In 2013 at de gemiddelde persoon ongeveer 16 kilogram varkensvlees. In de Verenigde Staten bedraagt de consumptie per hoofd van de bevolking 28 kilogram. In Europa is dat 39 kilogram.^[28]Food and Agriculture Organization of the United Nations (2017). FAOSTAT Statistics Database. Available at http://www.fao.org/faostat/en/#data/FBS [03.03.2018] Plantaardige alternatieven voor varkensvlees hebben een positieve impact op het milieu en onze gezondheid.

Regelmatig voorkomende voedselschandalen zoals varkensgriep en rot vlees, en het toenemende aantal multiresistente ziekteverwekkers door het hoge antibioticagebruik, zijn slechts enkele voorbeelden van gezondheidsrisico’s die dierlijk voedsel met zich meebrengt. Vleesconsumptie is ook een risicofactor voor hart- en vaatziekten. Een Amerikaans onderzoek met meer dan 500.000 deelnemers betoonde dat de kans op overlijden aan hart- en vaatziekten onder de mannen die het meeste vlees consumeerden 27 procent hoger lag dan onder de mannen die het minste vlees aten. Onder vrouwen werd dit risico zelfs met 50 procent verhoogd.^[29]Sinha R, Cross AJ, Graubard BI, Leitzmann MF, Schatzkin A (2009): Meat intake and mortality: a prospective study of over half a million people. Arch Intern Med 169 (6), 562-71 Hoe groter de consumptie van rood en bewerkt vlees, hoe hoger het risico op overlijden aan hart- en vaatziekten.

Vleesalternatieven worden steeds populairder

Steeds meer consumenten zetten vraagtekens bij de consumptie van vlees en zijn zich bewust van de effecten die voeding heeft op de dieren, het milieu en onze gezondheid. Dit komt tot uiting in de toenemende vraag naar vleesvervangers. Supermarkten beschikken over een uitgebreid assortiment aan plantaardige burgers, worstjes en meer, op basis van peulvruchten, groenten, granen en andere ingrediënten. Alternatieven voor vlees bieden verschillende voordelen ten opzichte van vlees. Zo zijn veganistische burgers cholesterolvrij. Ook bevatten deze minder calorieën en minder vet dan burgers gemaakt van vlees. ProVeg presenteert de tien beste plantaardige vleesvervangers.

ProVeg ondersteunt de beschikbaarheid van plantaardige alternatieven voor vlees

ProVeg licht gezonde en wreedvrije alternatieven voor vlees uit én maakt deze gemakkelijker beschikbaar. In 2011 presenteerde ProVeg het idee voor VeggieWorld, Europa’s eerste en grootste beurs ter promotie van een plantaardige levensstijl. ProVeg blijft de organisatoren van het evenement ondersteunen bij het opstellen van het kernprogramma en het selecteren van de exposanten. Verder adviseert en ondersteunt ProVeg innovatieve bedrijven die de plantaardige markt willen verrijken met een nieuw product.