Vissen: visserij en het kweken van vis in aquaculturen

Vissen hebben net als zoogdieren capaciteit om pijn te voelen. Toch worden elk jaar miljoenen tonnen vis uit de zeeën gehaald en zijn steeds meer soorten met uitsterven bedreigd. Daarnaast breidt de rol van aquacultuur (visteelt) zich uit over heel de wereld, wat zowel het milieu als de gezondheid van mens en dier bedreigt. ProVeg legt uit waarom duurzame visserijen en visteelt in viskwekerijen eigenlijk onmogelijk zijn.

De gevolgen van overbevissing

Vissen zijn één van de oudste en meest biodiverse groepen gewervelde dieren op aarde. Ze bevolken bijna alle wateren, maar hun aantallen nemen snel af. De wereld die vissen bewonen, lijkt ver van mensen af te staan. We beschouwen vissen dan ook zelden als individuen. In de meeste gevallen spreken we over hen als collectieve wezens, beschreven in kilogrammen en tonnen.

Elk jaar wordt ongeveer 93 miljoen ton aan zeedieren uit de zeeën gehaald. Deze dieren sterven vervolgens in stress en pijn.[1]FAO (2016): The State of World Fisheries and Aquaculture 2016: Contributing to food security and nutrition for all. Rome Jaarlijks komen honderden miljarden gevoelige dieren om. Hierbij is het aantal doden dat veroorzaakt wordt door de meedogenloze praktijken van de illegale visserij niet eens meegerekend.[2]A. Mood and P. Brooke (2010): Estimating the Number of Fish Caught in Global Fishing Each Year. Available at: http://fishcount.org.uk/published/std/fishcountstudy.pdf. [09.03.2018]

Bijvangst veroorzaakt onnodig lijden en sterfgevallen

Milieugevaarlijke vismethoden en de inadequate visserijwetgeving brengen schade toe aan de oceanen en hun bewoners. Elk jaar belanden ontelbare miljoenen zeedieren als bijvangst in visnetten. Ongeveer 40 procent van de gevangen dieren wordt weer teruggegooid in zee, omdat zij niet rendabel zijn voor de visserij.[3]R. W. D. Davies, S. J. Cripps, A. Nickson, and G. Porter (2008): Defining and Estimating Global Marine Fisheries Bycatch. Marine Policy 33, no. 4, S. 661–72. Onder bijvangst vallen de zeedieren die niet de beoogde dieren zijn. Hierbij zijn jaarlijks ook 300.000 walvissen en dolfijnen. De meesten overleven deze beproeving niet, zij komen direct om of sterven later een trage dood vanwege stress of letsel.[4]WWF (2004): Cetacean bycatch and the IWC. Available at: http://d2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/bycatchjuly12lowres2004.pdf [09.03.2018] [5]WWF (2004): Cetacean bycatch and the IWC. Available at: http://d2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/bycatchjuly12lowres2004.pdf [09.03.2018]

De visaantallen nemen snel af als gevolg van overbevissing

De visaantallen in de Noordzee zijn sterk gedaald als gevolg van afwezige of ontoereikende visserijverboden en buitensporige quota (de totale toegestane vangsten). Vandaag de dag wordt meer dan 90 procent van de visbestanden beschouwd als overbevist of volledig benut. Dit geldt onder andere voor de kabeljauw in het noordwestelijke deel van de Atlantische Oceaan. De kabeljauwpopulaties herstelden zich langzaam na een dramatische terugval aan het einde van de jaren 90. Daarnaast wordt 41 procent van de zeven belangrijkste tonijnsoorten op een niet duurzame manier gevangen.[6]FAO (2016): The State of World Fisheries and Aquaculture 2016: Contributing to food security and nutrition for all. Rome.

Een toenemende disbalans in het mariene ecosysteem

Overbevissing veroorzaakt schade aan mariene ecosystemen. Niet alleen de populaties van soorten die voor menselijke consumptie worden gevangen nemen af, ook de diersoorten die de bijvangst vormen minderen in aantallen. De uit de hand gelopen visserij schaadt tevens populaties zeevogels, kwallen en plankton.[7]World Ocean Review (2013): The Future of Fish: The Fisheries of the future. Available at: http://worldoceanreview.com/wp-content/downloads/wor2/WOR2_english.pdf [09.03.2018] Vismethoden zijn bovenal schadelijk voor ecosystemen als geheel. Bodemsleepnetten bijvoorbeeld, die worden gebruikt om schol, tong en kreeftachtigen te vangen, vernietigen de zeebodem en de daarop levende organismen. Inclusief koralen.

Meeuwen - ProVeg NL

De visteelt in aquaculturen schaadt het milieu

Wereldwijd is het aantal viskwekerijen zorgwekkend gestegen. Naast karpers, forellen en meervallen kweken viskwekerijen ook zeebewoners zoals zalmen en brasems. In 2014 werd er meer dan 73 miljoen ton vis geproduceerd.[8]FAO (2016): The State of World Fisheries and Aquaculture 2016: Contributing to food security and nutrition for all. Rome. Available at: http://www.fao.org/3/a-i5555e.pdf [27.03.2017] Door de hoge dichtheid in de kwekerijen ervaren de dieren veel stress en zijn zij erg gevoelig voor verwondingen en ziektes.[9]P. Stevenson (2007): Closed Waters: The Welfare of Farmed Atlantic Salmon, Rainbow Trout, Atlantic Cod & Atlantic Halibut. Compassion in World Farming  and World Society for the Protection of … Continue reading

Aquaculturen beschadigen het milieu op verschillende manieren. De gebruikte antibiotica en industriële chemicaliën vervuilen de wateren. In het slechtste geval bevorderen deze het ontstaan van resistente bacteriële stammen die een risico vormen voor de mens. Bovendien leiden de uitwerpselen en voederresten afkomstig van kwekerijen tot overbemesting van het water en een afname van de biodiversiteit.[10]Allsopp, M., P. Johnston & D. Santillo (2008): Challenging the Aquaculture Industry on Sustainability – Greenpeace Research Laboratories Technical Note 01/2008: Available at: … Continue reading

Viskwekerijen fokken vaak roofdieren zoals zalmen en forellen. Deze soorten eten kleinere vissen, wat het probleem van overbevissing vergroot.[11]FAO (2016): The State of World Fisheries and Aquaculture 2016: Contributing to food security and nutrition for all. Rome. [12]Tacon A. G. J. und M. Metian (2008): Global overview on the use of fish meal and fish oil in industrially compounded aquafeeds: Trends and future prospects. Aquaculture 285, 1-4, S. 146 – 158 De populatie aan sardines wordt vrijwel geheel uitgeput om de wereldwijde vraag naar voer voor vissen te stillen. 

Vissen is een vorm van dierenmishandeling

Veel mensen keuren de jacht op wilde dieren af, maar vissen wordt over het algemeen nog steeds als een ontspannende hobby gezien. Wellicht omdat velen zich niet realiseren dat vissen levende wezens zijn die pijn kunnen ervaren. Vissen als hobby veroorzaakt veel leed. De vishaak produceert diepe wonden in de mondholte van de vis. Dit terwijl het dier langzaam stikt. Het vangen en vervolgens terugzetten veroorzaakt evengoed een traumatische ervaring. Ondanks het feit dat de vis weer wordt vrijgelaten in het water, lijdt deze wel aan verwondingen en stress. Dit resulteert in uitgeputte energiereserves en een verlaagde overlevingskans. 

Vissen onderhouden verschillende sociale systemen

Vissen hebben net als landdieren sterk uiteenlopende sociale systemen.[13]C. L. Peichel (2004): Social Behavior: How Do Fish Find Their Shoal Mate? Current Biology 14, no. 13, S503–504 [14]R. E. Engeszer, M.J. Ryan and D.M. Parichy (2004): Learned Social Preference in Zebrafish. Current Biology 14, no. 10, S. 881–884. Neem de forel, deze soort wordt beschouwd als een eenling terwijl andere vissoorten paren, losse groepen of zelfs grote scholen vormen (denk bijvoorbeeld aan de tonijn). Vissen hebben een langetermijngeheugen en zijn daardoor in staat om complexe sociale relaties aan te gaan. Bovendien bezitten vissen ruimtelijk geheugen, waarmee zij mentale kaarten kunnen maken die dienen als een soort navigatiesysteem.[15]C. Brown (2015). Fish Intelligence, Sentience and Ethics. Animal Cognition 18, no. 1, S. 1–17.

Vissen

Vissen hebben gevoelens en kunnen pijn ervaren

Om discussies te onderdrukken over de vraag of vissen kunnen lijden, wordt vaak beweerd dat vissen geen pijn voelen. Het onvermogen om te schreeuwen maakt simpelweg dat de pijn die vissen voelen onzichtbaar en ongehoord is. Daarbij komt dat we vaak meer berouw ervaren ten aanzien van varkens, runderen en kippen. Toch bevestigen onderzoekers in toenemende mate dat vissen pijn kunnen voelen. Evenals zoogdieren hebben vissen sensorische systemen, hersenstructuren en hersenfuncties die verantwoordelijk zijn voor de perceptie van pijn, angst en stress.[16]L. U. Sneddon, V. A. Braithwaite, and M. J. Gentle (2003): Do Fishes Have Nociceptors? Evidence for the Evolution of a Vertebrate Sensory System. Proceedings of the Royal Society B: Biological … Continue reading [17]Heath, A. G. & G. M. Hughes (1973): Cardiovascular and Respiratory Changes During Heat Stress in Rainbow Trout (Salmo Gairdneri). Journal of Experimental Biology 59, no. 2 (October 1, 1973): … Continue reading [18]Arends, R. J., J. M. Mancera, J. L. Muñoz et al. (1999): The Stress Response of the Gilthead Sea Bream (Sparus Aurata L.) to Air Exposure and Confinement. The Journal of Endocrinology 163, no. 1 … Continue reading Dit gegeven wordt onderbouwd met behulp van gedragspatronen, zoals verdedigingsreacties tegen pijnprikkels.[19]H. Segner (2012): Fish: Nociception and Pain: a Biological Perspective. Contributions to Ethics and Biotechnology 9. Bern: Federal Office for Buildings and Logistics.

De stijgende vraag naar vis zal binnen enkele decennia tot visloze zeeën leiden

Hoewel de visbestanden worden uitgeput, blijft de wereldwijde vraag naar vis stijgen. Uit cijfers van de Food and Agricultural Organization van de Verenigde Naties (FAO) blijkt dat de visconsumptie per hoofd van de bevolking in 2014 20 kilogram bedroeg.[20]FAO (2016): The State of World Fisheries and Aquaculture 2016: Contributing to food security and nutrition for all. Rome. Een deel van deze consumptie omvat de toenemende wereldwijde vraag naar sushi, die geleidelijk een existentiële bedreiging vormt voor de tonijnaantallen. Omdat vis wordt gezien als een gezonde vorm van fastfood, is het nu op elke straathoek verkrijgbaar. Consumenten zijn zich nauwelijks bewust van de verschrikkelijke gevolgen die overbevissing met zich meebrengt. Zo zijn de tonijnaantallen in de Stille Oceaan met ruim 96 procent gekelderd.[21]The Guardian (2013): Overfishing causes Pacific bluefin tuna numbers to drop 96%. Available at: https://www.theguardian.com/environment/2013/jan/09/overfishing-pacific-bluefin-tuna [09.03.2018] [22]http://www.iucnredlist.org/details/170341/0 Voorspeld wordt dat in 2050 alle visbestanden volledig zijn ingestort. Dit maakt dat er binnen enkele decennia oceanen zonder vis zullen zijn.[23]Worm, B., E. B. Barbier, N. Beaumont, J. E. Duffy, C. Folke, B. S. Halpern, J. B. C. Jackson, et al. (2006): Impacts of Biodiversity Loss on Ocean Ecosystem Services. Science 314, no. 5800 (November … Continue reading [24]BBC (2016): Will there be more fish or plastic in the sea in 2050? Available at: http://www.bbc.com/news/magazine-35562253 [09.03.2018]

Vissen bevatten kwik, dioxine en lood

Vissen absorberen de vervuiling uit het zeewater. Een relevante vuistregel luidt, dat hoe hoger de vis zich in de voedselketen begeeft, hoe groter de gifconcentratie in zijn lichaam is. Dat is verontrustend nieuws voor degenen die graag populaire vissoorten zoals zalm en tonijn eten.[25]Gerstenberger, Shawn L., Adam Martinson, and Joanna L. Kramer. “An Evaluation of Mercury Concentrations in Three Brands of Canned Tuna.” Environmental Toxicology and Chemistry 29, no. 2 (February … Continue reading Dit zijn namelijk grote roofdieren die zich voeden met kleinere zeedieren; giftige stoffen worden geabsorbeerd en hopen zich op in het lichaam van de vis. De giftige stoffen worden geconcentreerder naarmate de tijd vordert (bioaccumulatie). Mensen die vis eten, consumeren dan ook kwik, PCB’s (polychloorbifenyl), dioxinen, lood en arseen. Dit kan leiden tot verschillende aandoeningen, variërend van nierbeschadiging tot cognitieve achteruitgang, kanker en zelfs de dood.[26]Simonetta, C., N. Ademollo, T. et al. (2005): Persistent Organic Pollutants in Edible Fish: A Human and Environmental Health Problem. Microchemical Journal, XI Italian Hungarian Symposium on … Continue reading Vissen die worden geproduceerd in viskwekerijen zijn geen gezonder alternatief. Deze worden tenslotte behandeld met antibiotica en chemicaliën om parasieten en huid- en kieuwinfecties te bestrijden, welke het gevolg zijn van de onnatuurlijke kweekomstandigheden. 

Een fundamentele verandering in onze collectieve denkwijze is nodig

Vissen zijn niet alleen in staat om pijn te voelen, ze bezitten ook complexe cognitieve vaardigheden en sociale systemen. Bovendien hebben de visserij en viskwekerijen een negatieve invloed op het milieu en onze gezondheid. Dit alles maakt dat vis geen duurzame bron van voedsel is. Als het gaat om de kijk op de buitensporige vangstquota en op de invloed die de visconsumptie op het milieu, de natuur en de vispopulaties heeft, is een fundamentele mentaliteitsverandering nodig. De beschikbaarheid van plantaardige producten die vergelijkbaar zijn met vis neemt toe. Veganistische visburgers, kaviaar, calamaris, gamba’s en garnalen, er is een alternatief voor elke gelegenheid. 

ProVeg ondersteunt de beschikbaarheid van plantaardige alternatieven voor vis

ProVeg houdt zich niet alleen bezig met het uitlichten van gezonde en wreedvrije alternatieven, maar brengt deze ook dichterbij. De organisatie ondersteunt en organiseert jaarlijks verschillende evenementen, waaronder het eigen VeggieWorld. VeggieWorld is Europa’s eerste en grootste beurs die volledig in het teken staat van een plantaardige levensstijl. ProVeg draagt bij aan de opstelling van het kernprogramma en de selectie van exposanten. Daarnaast adviseert en begeleidt ProVeg bedrijven die de markt willen betreden met een nieuw plantaardig product.

References

References
1 FAO (2016): The State of World Fisheries and Aquaculture 2016: Contributing to food security and nutrition for all. Rome
2 A. Mood and P. Brooke (2010): Estimating the Number of Fish Caught in Global Fishing Each Year. Available at: http://fishcount.org.uk/published/std/fishcountstudy.pdf. [09.03.2018]
3 R. W. D. Davies, S. J. Cripps, A. Nickson, and G. Porter (2008): Defining and Estimating Global Marine Fisheries Bycatch. Marine Policy 33, no. 4, S. 661–72.
4, 5 WWF (2004): Cetacean bycatch and the IWC. Available at: http://d2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/bycatchjuly12lowres2004.pdf [09.03.2018]
6, 11, 20 FAO (2016): The State of World Fisheries and Aquaculture 2016: Contributing to food security and nutrition for all. Rome.
7 World Ocean Review (2013): The Future of Fish: The Fisheries of the future. Available at: http://worldoceanreview.com/wp-content/downloads/wor2/WOR2_english.pdf [09.03.2018]
8 FAO (2016): The State of World Fisheries and Aquaculture 2016: Contributing to food security and nutrition for all. Rome. Available at: http://www.fao.org/3/a-i5555e.pdf [27.03.2017]
9 P. Stevenson (2007): Closed Waters: The Welfare of Farmed Atlantic Salmon, Rainbow Trout, Atlantic Cod & Atlantic Halibut. Compassion in World Farming  and World Society for the Protection of Animals
10 Allsopp, M., P. Johnston & D. Santillo (2008): Challenging the Aquaculture Industry on Sustainability – Greenpeace Research Laboratories Technical Note 01/2008: Available at: http://www.greenpeace.to/publications/Aquaculture_Report_Technical.pdf [09.03.2018]
12 Tacon A. G. J. und M. Metian (2008): Global overview on the use of fish meal and fish oil in industrially compounded aquafeeds: Trends and future prospects. Aquaculture 285, 1-4, S. 146 – 158
13 C. L. Peichel (2004): Social Behavior: How Do Fish Find Their Shoal Mate? Current Biology 14, no. 13, S503–504
14 R. E. Engeszer, M.J. Ryan and D.M. Parichy (2004): Learned Social Preference in Zebrafish. Current Biology 14, no. 10, S. 881–884.
15 C. Brown (2015). Fish Intelligence, Sentience and Ethics. Animal Cognition 18, no. 1, S. 1–17.
16 L. U. Sneddon, V. A. Braithwaite, and M. J. Gentle (2003): Do Fishes Have Nociceptors? Evidence for the Evolution of a Vertebrate Sensory System. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences 270, no. 1520, S. 1115–1121.
17 Heath, A. G. & G. M. Hughes (1973): Cardiovascular and Respiratory Changes During Heat Stress in Rainbow Trout (Salmo Gairdneri). Journal of Experimental Biology 59, no. 2 (October 1, 1973): 323–38.
18 Arends, R. J., J. M. Mancera, J. L. Muñoz et al. (1999): The Stress Response of the Gilthead Sea Bream (Sparus Aurata L.) to Air Exposure and Confinement. The Journal of Endocrinology 163, no. 1 (October 1999): 149–57
19 H. Segner (2012): Fish: Nociception and Pain: a Biological Perspective. Contributions to Ethics and Biotechnology 9. Bern: Federal Office for Buildings and Logistics.
21 The Guardian (2013): Overfishing causes Pacific bluefin tuna numbers to drop 96%. Available at: https://www.theguardian.com/environment/2013/jan/09/overfishing-pacific-bluefin-tuna [09.03.2018]
22 http://www.iucnredlist.org/details/170341/0
23 Worm, B., E. B. Barbier, N. Beaumont, J. E. Duffy, C. Folke, B. S. Halpern, J. B. C. Jackson, et al. (2006): Impacts of Biodiversity Loss on Ocean Ecosystem Services. Science 314, no. 5800 (November 3, 2006): 787–90. doi:10.1126/science.1132294.
24 BBC (2016): Will there be more fish or plastic in the sea in 2050? Available at: http://www.bbc.com/news/magazine-35562253 [09.03.2018]
25 Gerstenberger, Shawn L., Adam Martinson, and Joanna L. Kramer. “An Evaluation of Mercury Concentrations in Three Brands of Canned Tuna.” Environmental Toxicology and Chemistry 29, no. 2 (February 2010): 237–42. doi:10.1002/etc.32.
26 Simonetta, C., N. Ademollo, T. et al. (2005): Persistent Organic Pollutants in Edible Fish: A Human and Environmental Health Problem. Microchemical Journal, XI Italian Hungarian Symposium on Spectrochemistry, 79, no. 1–2 (January 2005): 115–23.

Last updated: 29.03.2018

Probeer de Veggie Challenge

Top