Politiek
Wat kan jouw gemeente doen om plantaardig eten te stimuleren?
Op 14, 15 en 16 maart 2022 vinden nieuwe gemeenteraadsverkiezingen plaats. Anders dan je misschien zou denken, spelen gemeenten een belangrijke rol in het stimuleren van meer plantaardig eten. Plantaardig eten is beter voor je gezondheid, beter voor dieren en beter voor de planeet. Vraag aan de lokale afdeling van jouw partij wat zij de komende jaren willen doen op dit gebied! Ter inspiratie hebben wij alvast een paar voorbeelden geselecteerd.
Hoewel er natuurlijk op nationaal en internationaal niveau grote aanpassingen nodig zijn om ons voedselsysteem te hervormen, kunnen er ook op lokaal niveau belangrijke stappen worden gezet om plantaardig eten te stimuleren. Gelukkig zien steeds meer Nederlandse steden dat ook in. Zo hebben onder andere Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Den Haag, Almere, Wageningen en Ede zich aangesloten bij de City Deal ‘Gezonde en Duurzame Voedselomgeving’. Via deze City Deal spraken die steden onder andere de ambitie uit dat in het jaar 2030 de helft van het voedsel dat in de steden wordt gegeten plantaardig is. En in 2040 zelfs 60%. Op dit moment is dat nog maar 40%.
Politiek, geef het goede voorbeeld!
Gemeenten organiseren allerlei bijeenkomsten, vergaderingen en inspraakavonden. Daar wordt bijna altijd een lunch of diner aangeboden. Meestal moeten personen met bepaalde dieetwensen of allergieën dat zelf vooraf doorgeven, zodat daar rekening mee gehouden kan worden. Dat geldt in de regel ook voor een vegetarisch of plantaardig dieet.
Het initiatief ‘Carnivoor, geef het door’ pleit ervoor om dat om te draaien. De initiatiefnemers stellen voor dat publieke instellingen, zoals gemeenten, standaard plantaardige lunches en diners aanbieden en dat bezoekers die toch vlees of vis wensen dat vooraf kunnen doorgeven. Op deze manier wordt plantaardig eten gestimuleerd, zonder dat mensen worden beperkt in hun keuzevrijheid.
Een aantal gemeenten heeft dit initiatief omarmd. Zo hebben onder andere Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Groningen allemaal een vorm van ‘Carnivoor, geef het door’ ingesteld. Net als een aantal ministeries en provincies overigens. Dit zorgt er niet alleen voor dat er veel meer plantaardig wordt gegeten, de beleidsmakers ervaren hierdoor ook vaker de voordelen van plantaardig eten. Daardoor zullen ze sneller geneigd zijn om beleid te maken dat de consumptie van plantaardig voedsel stimuleert.
Promotie van plantaardig eten door de gemeente – in België al wijdverspreid!
Gemeenten kunnen inwoners informeren over de voordelen van plantaardig eten, hen er beter mee bekend maken en de keuze voor plantaardig eten toegankelijk maken. De afgelopen jaren hebben steeds meer gemeenten zich gecommitteerd aan bijvoorbeeld de Nationale Week Zonder Vlees & Zuivel. Dat is al een mooie start, maar wij zien dat onze zuiderburen in dat opzicht een stuk op Nederland voorlopen. In België vinden er namelijk al veel gemeentelijke initiatieven plaats die plantaardig eten promoten en er voorlichting over geven. Gent is bijvoorbeeld al sinds 2009 een “Veggiestad”. Dat betekent dat elke donderdag de lunch voor alle raadsleden, ambtenaren en andere werknemers van de stad vegetarisch is. Dit geldt zelfs voor de lunch die kinderen krijgen op school en voor bepaalde ‘stadscafetaria’. Ook Brussel heeft een vergelijkbaar initiatief omarmd onder de noemer ‘Donderdag Veggiedag’.
De gemeenten die hieraan meedoen sponsoren daarnaast campagnematerialen, zoals receptenboeken met tips voor de horeca. Daarnaast ontplooien zij andere veggie-initiatieven, zoals gratis online kookworkshops (Leuven), delen ze gratis foodboxen uit (Hasselt) en stimuleren ze de lokale horeca om het vegetarische aanbod te vergroten.
Bovendien hebben veel Belgische steden het goede voorbeeld gegeven door mee te doen aan de Veggie Challenge, onder andere Bergen, Brugge, Elsene, Genk, Gent, Hasselt, Jette, Kortrijk, Leuven, Mechelen, Oostende, Sint-Agatha-Berchem en Sint-Gillis. Deze steden gingen onderling de competitie aan om de titel van meest ‘veggie’ stad van het land. Vorig jaar won Leuven.
Wij hopen dat Nederlandse gemeenten bereid zijn om de komende jaren het voorbeeld uit België te volgen en soortgelijke plantaardige initiatieven te starten. ProVeg nodigt gemeenten uit om dit jaar mee te doen aan de Veggie Challenge en hoopt dat zij bereid zijn afspraken te maken met bijvoorbeeld scholen en andere (semi-)publieke instellingen. Voor een plantaardiger Nederland.
Plantaardig eten, alleen voor stadsmensen?
De meeste voorbeelden uit dit artikel gaan over grote steden. Hierdoor kan het beeld bestaan dat alleen een handjevol mensen uit Amsterdam of andere grote steden geïnteresseerd zijn in meer plantaardig eten. Uit onderzoek blijkt echter dat dat niet het geval is. Een onderzoek dat Kieskompas heeft uitgevoerd namens ProVeg Nederland, laat juist zien dat ook in kleinere gemeenten en op het platteland een ruime meerderheid van de mensen een plantaardiger voedselsysteem wil. Zij zien bovendien een rol voor de overheid om dat te bewerkstelligen.
Voorwaarden stellen bij vergunningen en vestiging van horeca
De meest vergaande stap die gemeenten kunnen zetten voor het stimuleren van plantaardig eten, is het stellen van voorwaarden aan horecazaken die zich in de gemeente willen vestigen. De gemeente kan bijvoorbeeld bepalen dat een bepaald percentage van het aanbod van zo’n horecazaak uit plantaardig eten moet bestaan, of dat een horecazaak die daar niet aan kan voldoen zich niet in buurten mag vestigen waar al te weinig plantaardig aanbod is.
Utrecht heeft bijvoorbeeld in 2021 besloten om het aanbod van ‘gezond fastfood’ te verhogen, nadat zij de City Deal had ondertekend. Daarbij worden ongezondere opties niet verboden, maar is het gezondere aanbod met meer plantaardige opties wel verbreed. Amsterdam heeft na het ondertekenen van de City Deal soortgelijke maatregelen aangekondigd en lijkt zelfs een stap verder te gaan, door niet alleen meer plantaardig eten te stimuleren, maar ook fastfood-verkoop in de buurt van scholen te verbieden.
Wat ProVeg Nederland doet
ProVeg Nederland informeert en motiveert gemeenten om zich in te zetten voor de transitie naar plantaardig voedsel. Dat zullen we doen rondom én na afloop van de gemeenteraadsverkiezingen in 2022. We willen in zo veel mogelijk gemeenten (in elk geval de grote steden) met de college-vormende partijen om tafel om de in dit artikel genoemde mogelijkheden te bespreken.
Wat jij kunt doen!
Stem deze gemeenteraadsverkiezingen op een partij of kandidaat die zich inzet voor een meer plantaardig voedselsysteem. In onze New Food Kieswijzer kun je zien hoe de landelijke partijen in de Tweede Kamer denken over plantaardig eten, maar check zeker ook eens de verkiezingsprogramma´s in jouw gemeente. Heeft jouw favoriete partij hier niets over in het programma staan? Vraag partijen ernaar, of deel dit artikel met hen!
