“Vleesconsumptie stijgt licht, ondanks populaire vleesvervangers”, kopte de NOS vandaag. Verschillen van jaar tot jaar maken leuke krantenkoppen, maar de langetermijntrend zegt meer: die laat over de afgelopen tien jaar een lichte daling zien, volgend op een periode van zestig jaar waarin de vleesconsumptie explosief is gegroeid. Dat is de echte trendbreuk: vlees is al een aantal jaar over zijn hoogtepunt heen.

Van 35 kg in 1950 naar 80 kg in 2010

In de tweede helft van de vorige eeuw is de vleesconsumptie in Nederland enorm toegenomen, van zo’n 35 kilogram per persoon per jaar in 1950 tot bijna 80 kg in 2010. Maar sinds 2010 is de vleesconsumptie niet meer verder gegroeid en zelfs een stukje gedaald, naar rond de 77 kg in 2017. In 2018 kwam daar voor het eerst in 9 jaar tijd weer wat bij: 600 gram, ongeveer vier hamburgers.

Vleesconsumptie over hoogste punt heen

In de afgelopen paar jaar daalde de vleesconsumptie niet hard genoeg om te kunnen zeggen of we in een periode van verdere daling of van stabilisatie zitten. Duidelijk is in ieder geval de historische trendbreuk: vleesconsumptie is over zijn hoogste punt heen en zal nu hopelijk verder gaan dalen.

Supermarkten en populatie-onderzoek laten een sterkere daling zien dan de consumptiecijfers van WUR. Zo is de supermarktverkoop van rood vlees tussen 2017 en de eerste helft van 2019 gedaald met maar liefst 9% en die van vleesvervangers gegroeid met 51%. Vleesvervangers maken nu zo’n 4,5% uit van de totale vleesmarkt. In een representatieve enquête (Vegamonitor) gaf 41% van de ondervraagden aan dat ze in de afgelopen 5 jaar minder vlees zijn gaan eten.

Er zijn verschillende redenen te bedenken om het verschil met de WUR-cijfers te verklaren: misschien schatten mensen hun eigen vleesconsumptie te laag in, of kopen ze bewust minder vlees in de supermarkt, maar ongemerkt meer in restaurants. Hoe dan ook is het zorgwekkend dat de vleesconsumptie niet sneller daalt, met name in de horeca.

De komende jaren zullen moeten uitwijzen of de sterk toegenomen interesse in minder vlees eten, en in vegetarische en veganistische producten, zich ook zal vertalen in een lagere consumptie.