Pro Gezondheid
Diabetes type 2 en de voordelen van plantaardig eten
November 14, 2021
Diabetes mellitus is een van de meest veelvoorkomende ziektes ter wereld. Het kan serieuze gevolgen hebben voor de gezondheid. Naast de voordelen voor het milieu, landverdeling en dierenwelzijn, heeft een plantaardig dieet ook een positieve impact op je gezondheid. De kans op veelvoorkomende ziektes zoals kanker, diabetes en hart- en vaatziektes kunnen verkleind worden door dierlijke producten te laten liggen. In dit artikel leggen we uit hoe een plantaardig of vegetarisch dieet het risico op diabetes type 2 kan verminderen.
In Nederland hebben ruim 1,2 miljoen mensen diabetes (ook wel suikerziekte genoemd). Het wordt dan ook wel de epidemie van de 21ste eeuw genoemd. Ongeveer negen van de tien mensen die aan de ziekte lijden, lijdt aan diabetes type 2. Deze vorm staat bekend als een typische welvaartsaandoening en noemen mensen ook wel “ouderdomsdiabetes”. Hoe iemand eet, speelt vaak een grote rol in het ontstaan van de ziekte. Diabetes type 1 is een auto-immuunziekte waarvan de ontwikkeling los staat van het type dieet. Vleesconsumptie heeft dan ook alleen maar invloed op diabetes type 2. Daarom richten we ons in dit artikel op diabetes type 2.
Wat is diabetes?
Diabetes verstoort het bloedsuikergehalte (glucose) in je lichaam. Bij mensen zonder diabetes zorgt insuline voor de regeling van de bloedsuikerspiegel. Als je diabetes hebt, maakt je lichaam zelf geen insuline aan, waardoor je bloedsuikerspiegel bij het eten van bepaald voedsel omhoog kan schieten. Door een gebrek aan insuline kan glucose dan namelijk niet goed worden afgebroken. In het ergste geval kan dit zelfs leiden tot een coma.
Oorzaken van diabetes type 2
Diabetes ontstaat door een combinatie van genetische en gedragsfactoren. Obesitas en gebrek aan beweging verhogen het risico op het ontwikkelen van diabetes type 2. Meer dan 80% van de personen die overgewicht hebben, worden door de ziekte getroffen. In eerste instantie reageert het lichaam niet goed meer op de insuline. Deze insulineresistentie wordt vooral bevorderd door de afzetting van vet in de bovenbuik, aangezien daarvandaan vrije vetzuren in het bloed terecht komen. Als gevolg van een verhoogde glucoseconcentratie in het bloed veroorzaakt door overvoeding en insulineresistentie, gaat het lichaam overmatig insuline produceren. Dit leidt op lange termijn tot verminderde insulineproductie en uiteindelijk zal het lichaam zelfs helemaal stoppen met het aanmaken hiervan.
Symptomen & gevolgen
De meest voorkomende symptomen van diabetes zijn veel dorst hebben en vaak moeten plassen. Het vaak moeten plassen komt doordat glucose met de urine wordt uitgescheiden bij een extreem hoge bloedglucoseconcentratie. De nieren kunnen het dan niet langer vasthouden.
Diabetes is op zichzelf al heel vervelend, maar kan daarnaast ook ernstige neveneffecten hebben. De gevolgen van diabetes ontwikkelen zich over een periode van 10-15 jaar. De hoge concentratie glucose in het bloed leidt tot verandering in de kleine en grote bloedvaten. Dit komt overeen met atherosclerose (slagaderverkalking), wat het risico op een hart- of herseninfarct vergroot. Uitval van de nieren, slechtziendheid en gewrichtsproblemen kunnen mogelijke andere gevolgen zijn.
Diabetes komt de laatste jaren steeds vaker voor. Wat vroeger gelabeld werd als een ‘ouderdomsziekte’, treft nu zelfs jonge kinderen. Omdat de ziekte vaak ontstaat door onvoldoende beweging en een onevenwichtig dieet, is voeding dus erg belangrijk in het voorkomen ervan. Het is (nog) niet duidelijk of diabetes geneesbaar is.
Diabetes en plantaardig eten
Wel is duidelijk dat een plantaardig dieet meestal een veel lager gehalte verzadigd vet heeft en rijk is aan voedingsvezels. Dit zorgt ervoor dat je minder snel last krijgt van overgewicht. Mensen die plantaardig eten hebben gemiddeld een lager BMI en dus minder vaak overgewicht of obesitas. Verder hebben vegetariërs en veganisten lagere glucose en insuline waarden in het bloed. Door geen vlees te eten, verkleinen plantaardige eters dus het risico op diabetes type 2.
Vezels en groenten
Het eten van veel vezels en groenten vermindert het risico op diabetes. Vezels zorgen ervoor dat suikers minder snel uit voedsel worden opgenomen. Hierdoor zal het suikergehalte in je bloed minder hard stijgen. Ontbijtgranen als havermout en muesli zitten vol met vezels. Ze zorgen daardoor niet alleen voor een goede start van de dag, maar verlagen ook het risico op diabetes. Broodliefhebbers kunnen het beste voor volkorenbrood kiezen. Wil je een lekkere rijstmaaltijd maken? Kies dan voor zilvervliesrijst. Veel fruit eten heeft misschien niet altijd een direct effect op diabetes, maar het draag wel bij aan het voorkomen van overgewicht. Bramen, rode bessen en sinaasappels zijn heel vezelrijk, waardoor ze wel direct kunnen helpen in het voorkomen van de ziekte.
Het risico van vlees
Tal van studies tonen het verband aan tussen vleesgebruik en het risico op diabetes. Hierdoor is het risico op type 2 voor vleeseters een stuk hoger in vergelijking met vegetariërs en veganisten. Mensen die ten minste eenmaal per week vlees, vis en/of voedsel met dierlijke producten eten lopen 30-40% meer risico. En natuurlijk: hoe meer vlees gemiddeld, hoe hoger het risico.
Mogelijke oorzaken liggen in de verzadigde vetzuren die worden opgenomen bij het eten van dierlijke producten. Verzadigde vetzuren bevorderen namelijk overmatige insuline concentraties in het bloed. De consumptie van vlees is daardoor dan ook een belangrijke risicofactor voor de ontwikkeling van diabetes.
Onze tips voor het voorkomen en behandelen van diabetes type 2
Er zijn verschillende leefstijlkeuzes die kunnen helpen om je bloedsuiker te verlagen of goed stabiel te houden. Een plantaardig dieet heeft hierin enorme gezondheidsvoordelen:
- Een gezond lichaamsgewicht en voldoende beweging verkleinen het risico op diabetes en helpen daarnaast bloedsuiker te reguleren als je de ziekte al hebt.
- Een plantaardig dieet met weinig bewerkt voedsel is zeer geschikt voor mensen met diabetes, omdat het weinig verzadigde vetzuren bevat maar wel een hoog gehalte aan voedingsvezels.
- Onverzadigde en meervoudig onverzadigde vetzuren helpen je bloedsuikerspiegel laag te houden. Eet hiervoor walnoten, hennepzaad, lijnzaad of gebruik oliën van deze noten en zaden.
- Volkorenproducten en bonen kunnen helpen een verzadigd gevoel te geven en voorkomen grote pieken en dalen in je bloedsuikerspiegel.
- Als je merkt dat je meer dorst hebt en vaker moet plassen dan anders, zomaar gewicht verliest of vaker ontstekingen hebt, maak dan een afspraak met een arts om te kijken of je mogelijk diabetes hebt.
Ben je geïnteresseerd in de vele andere voordelen van plantaardig eten op het gebied van gezondheid, maar ook bijvoorbeeld wat betreft dieren, milieu en eerlijke voedselverdeling? Lees meer over de 5 Pro’s en ga van start met de recepten op onze website. Of probeer onze Veggie Challenge!