Als je (vaak) plantaardig eet, ben je waarschijnlijk gewend om ingrediëntenlijstjes van producten te lezen voordat je iets in je winkelmandje gooit. Maar wist je dat er naast eieren, melk en vlees ook andere dierlijke stoffen in voedsel verwerkt worden? Deze stoffen staan vaak ‘verstopt’ op ingrediëntenlijstjes, bijvoorbeeld als E-nummers (die overigens niet allemaal dierlijk zijn). En zo eet je zonder dat je het weet en wilt misschien ingrediënten die verkregen zijn van een dier. 

Wat zijn E-nummers?

E-nummers zijn stoffen die worden toegevoegd aan voedingsmiddelen om bepaalde eigenschappen te verbeteren. Voorbeelden zijn kleurstoffen, smaakversterkers en conserveermiddelen. E-nummers worden door de Europese Unie goedgekeurd en uitgebreid getest. Hoewel E-nummers weleens omstreden in het nieuws komen, zijn ze in theorie dus wel veilig. E-nummers kunnen zowel natuurlijk als kunstmatig zijn, maar de oorsprong is vaak lastig te achterhalen. Zo bestaan er E-nummers die altijd van dieren afkomstig zijn, maar ook E-nummers die ‘mogelijk’ dierlijk zijn. Er bestaan ook E-nummers die altijd plantaardig zijn.

Plantaardige E-nummers

Een veel gebruikt E-nummer is bijvoorbeeld E300. Dit is vitamine C (ook wel ascorbinezuur genoemd) en wordt gebruikt als antioxidant en broodverbeteraar. Ascorbinezuur is een van de meest gebruikte E-nummers en gewoon plantaardig. Net als heel veel andere E-nummers is het geschikt voor vegetariërs en veganisten.

E120: Karmijn

Karmijn is een kleurstof die veel producten hun rode kleur geeft. Het is bijvoorbeeld de stof die roze koeken fel roze maakt. Karmijn wordt gemaakt van vrouwelijke cochenilleluizen die op cactussen leven. Wanneer de luizen groot genoeg zijn worden ze in grote hoeveelheden van de cactussen geschept. De vrouwtjes luizen worden levend gekookt of door blootstelling aan de zon gedood. Vervolgens worden de schalen van het insect verbrijzeld tot een rood poeder. Het vocht dat vrijkomt bij het vermalen (het bloed) komt dan namelijk vrij. Voor één kilo karmijn zijn ongeveer 140.000 schildluizen nodig. De plantages bevinden zich onder andere in Mexico, Guatemala, en de Canarische Eilanden, maar het grootste deel van de wereldproductie komt uit Peru.

Karmijn in voeding

Karmijn wordt in veel voedingsmiddelen gebruikt, bijvoorbeeld in de hierboven al genoemde roze koeken. Maar ook in veel rode vruchtensappen, zuiveldranken, kant-en-klare tomatensoep, roze muisjes en snoepgoed zoals rode M&M’s wordt karmijn gebruikt als kleurstof. Maar waarom wordt er dan aan bijvoorbeeld aardbeien- of frambozensap karmijn toegevoegd? Dit wordt gedaan omdat producten zoals aardbeien en frambozen maar weinig kleur afgeven. Daarom wordt er kleurstof gebruikt om het product visueel te laten lijken op de producten die erin verwerkt zijn.

Karmijn in cosmetica

In cosmetica heeft karmijn de naam CI 75470. Het wordt vaak gebruikt voor lippenstift, lip gloss, nagellak en oogschaduw vanwege de intense rode kleur.

Vegan alternatieven voor karmijn

Gelukkig bestaan er ook vegan alternatieven voor karmijn. E122 en E124 zijn synthetische vervangers. Een plantaardig en natuurlijk alternatief voor E120 is bietensap. Bietensap kun je zelf ook gebruiken als kleurstof in je eigen baksel. Zo kun je bijvoorbeeld je eigen vegan roze koeken maken!