Een voorgestelde Europese wet kan er voor zorgen dat vegetarische burgers en worstjes binnenkort omgedoopt worden tot ‘schijven´ en ‘buizen´. Wat klinkt als een 1 aprilgrap, werd daadwerkelijk voorgesteld door het Europees Parlement op 1 april 2019 en houdt een jaar later nog steeds stakeholders in de voedingsindustrie bezig. De stemming over het voorstel, die naar verwachting in oktober dit jaar plaatsvindt, kan langdurige nadelige effecten hebben op de plantaardige sector wanneer geen actie wordt ondernomen om de regelgeving te stoppen.

Een kleine geschiedenis van het voorgestelde Europese ‘vegaburgerverbod’

De opkomende weerstand tegen duurzame eiwitten

Plantaardige alternatieven voor vlees en zuivel zijn in Europa al minstens een eeuw op de markt – en nog veel langer in andere delen van de wereld. Deze producten worden al zo lang als ze bestaan vermarkt met productnamen als ‘vegetarische worst’ en ‘veggieburger’, zonder dat dit tot problemen heeft geleid. Pas nu deze producten hun weg hebben gevonden naar de mainstream consument en hun marktinvloed laten gelden in heel de EU beginnen stakeholders uit de traditionele vleesindustrie te roepen om een wettelijk verbod op ‘vlezige namen’ voor de  vegetarische producten, die zich al lang gevestigd hebben in de markt en het publieke bewustzijn.

‘Vegetarische buizen’ kunnen een dure grap worden voor de voedingsindustrie

Het belangrijkste argument dat wordt aangedragen door de parlementariërs die deze regelgeving willen, is dat de huidige benaming consumenten in verwarring brengt. Deze stellingname wordt niet onderbouwd door bewijs, en gaat voorbij aan het feit dat begrippen als ´vegetarische worst´ en ´veggieburger´ deel zijn geworden van het algemeen taalbegrip en belangrijke informatie bevatten over welke smaak en toepassingen consumenten van deze producten kunnen verwachten, waarmee het aankoopproces voor de consument aanzienlijk wordt vergemakkelijkt. Het verbieden van deze termen zal hoge kosten met zich meebrengen voor de gehele voedingsindustrie, met substantiële gevolgen voor zowel fabrikanten, retailers als food-service bedrijven. Een aantal van de uitdagingen zijn onder meer:

• Bestaande productnamen of zelfs bedrijfsnamen zullen aangepast moeten worden binnen het nieuwe wettelijke kader, wat naast kosten ook onzekerheden met zich meebrengt ​​en potentieel kostbare rechtszaken die kunnen worden aangespannen voor merken die geacht worden de wetgeving verkeerd te hebben geïnterpreteerd.
• Marktonderzoek zal moeten plaatsvinden voor elk van de Europese markten, aangezien het onwaarschijnlijk is dat een algemeen passend alternatief naamgevingskader kan worden gevonden voor gebruik in alle verschillende EU-lidstaten.
• Rebranding zal nodig zijn om ervoor te zorgen dat producten consumenten kunnen blijven aantrekken en behouden, die gewend zijn aan de vroegere etikettering, branding en terminologie, die eenvoudig te begrijpen was.
• Campagnes zullen nodig zijn om ervoor te zorgen dat consumenten de één-op-één overeenkomst begrijpen van producten die niet langer hun traditionele namen mogen gebruiken.

Deze twee amendementen willen termen als ‘vegaburger’ en ‘alternatief voor yoghurt’ verbieden

Twee voorstellen zijn ingediend door de Commissie Landbouw en Plattelandsontwikkeling (AGRI) van het Europese Parlement als amendement op de Gemeenschappelijke Marktorganisatie, die beiden verstrekkende en langdurige gevolgen kunnen hebben voor stakeholders in de gehele voedingsindustrie:

• Het eerste amendement (amendement 165) verbiedt plantaardige producten om namen te gebruiken die in het verleden doorgaans in verband werden gebracht met vlees, zoals ‘steak’, ‘worst’ en ‘burger’. Dit voorstel zou bijvoorbeeld tot gevolg hebben dat veelgebruikte en algemeen begrepen aanduidingen als ‘veganistische burger’ of ‘vegetarische worst’ niet meer zijn toegestaan.
• Het tweede amendement (amendement 171) zou ook de al bestaande beperkingen op de naamgeving van plantaardige zuivelproducten uitbreiden.  Hierdoor wordt het zelfs onmogelijk om enkel te verwijzen naar dierlijke zuivelproducten met beschrijvende termen als ‘yoghurtstijl’, ‘alternatief voor kaas’ of ‘botervervanger’. Hierdoor zal het voor consumenten veel lastiger worden om de eigenschappen van plantaardige zuivelproducten eenvoudig te herkennen.
  

In reactie op deze amendementen zijn verschillende organisaties, waaronder ProVeg, petities begonnen om de voorgestelde regelgeving tegen te houden.

De plenaire stemming zal de doorslag geven

Voor al meer dan een jaar hebben verschillende non-profit en belangenorganisaties gepoogd de Landbouwcommissie te laten zien dat de amendementen over plantaardige productnamen aangepast moeten worden. Als de voorgestelde regulering doorgaat, zal dit juist zorgen voor verwarring bij consumenten en de huidige inspanningen om voedingspatronen in Europa te verduurzamen ondermijnen. Bovendien bestaan er geen overtuigende argumenten vóór deze zeer restrictieve wetten.

De Commissie overweegt momenteel nog steeds de amendementen, waarbij er compromisteksten en alternatieven op tafel liggen. De uitkomsten van deze onderhandelingen kunnen niet worden voorspeld, maar hoe dan ook zullen deze daarna nog de toetsing moeten doorstaan van de plenaire stemming in oktober. Hoewel de bepaling van de uiteindelijke bewoordingen van de amendementen achter gesloten deuren plaatsvindt, is er wel nog de mogelijkheid om deze stemming te beïnvloeden. Als u hierover meer informatie wilt ontvangen, neem dan contact op met ProVeg.

Nationale discussies

Ondertussen vindt in verschillende landen ook een nationaal debat over vegetarische producten plaats op verschillende niveaus:

Nederland: de Nederlandse regering heeft zich uitgesproken als voorstander van het gebruik van vleesachtige benamingen voor plantaardige producten.

Verenigd Koninkrijk: een House of Lords subcommittee heeft in een brief haar zorgen uitgesproken over de plannen van het EU Parlement. 

Duitsland kent vergelijkbare discussies sinds 2016, met een sterke weerstand vanuit de voedingssector tegen de verwarrende en arbitraire naamgevingsregels die waren ingesteld door de Duitse levensmiddelencommissie en die dientengevolge zullen worden herzien. 

Frankrijk voerde in mei dit jaar verstrekkende restricties in aan de naamgeving van plantaardige producten, die veel media ophef genereerden en waarvan gezegd wordt dat deze een invloed heeft gehad op de discussie op Europees niveau. Aangezien van Frankrijk wordt beweerd dat het met deze wet Europese wettelijke procedures heeft geschonden temidden van nog lopende EU discussies, hebben de paraplu-organisatie European Vegetarian Union en andere NGOs een officieel bezwaar ingediend tegen de door Frankrijk gekozen aanpak.

De uiteenlopende discussies in verschillende EU lidstaten laten zien dat het nuttig zou zijn om een in heel Europa geldende oplossing te vinden, die vegetarische en veganistische producten toelaat om duidelijk te kunnen verwijzen naar hun dierlijke tegenhangers, en zo consumenten te helpen om eenvoudig en snel nieuwe en bestaande producten te identificeren in het snelgroeiende plantaardige schap.

Ontvang de meest recente informatie en help het vegaburger verbod te stoppen

ProVeg en de Europese koepelorganisatie Europese Vegetarische Unie (EVU) volgen nauwgezet de politieke ontwikkelingen rondom en werken samen met andere organisaties aan een reactie. Met ons uitgebreide netwerk van partners in de Europese voedingsindustrie zijn wij goed in staat om meerdere belanghebbenden samen te brengen om met één stem te spreken tegen deze poging om de groeiende plantaardige sector oneerlijk te benadelen.

Voedingsprofessionals worden uitgenodigd om contact op te nemen met ProVeg om de laatste informatie te ontvangen over het ‘vegaburgerverbod’.