Foodservice
Grote koffieketens schaffen ‘vegan straftaks’ op koffiemelk af
In navolging van een paar andere koffieketens, vraagt Coffeecompany vanaf deze week evenveel voor een cappuccino met soja- of havermelk als voor één met koemelk. Eerder betaalde je voor de vegan variant nog €0,30 extra. Toch rekenen andere koffiezaken nog steeds tot wel €0,75 meer voor soja-, haver- of amandelmelk in je koffie.
‘Verschrikkelijk pervers’
De toeslag is omstreden omdat die volgens experts milieubewust gedrag ontmoedigt en niet weergeeft wat de echte prijs is van een product. Michel Scholte, directeur van de organisatie True Price, noemde het eerder ‘verschrikkelijk pervers’ dat je meer betaalt voor de duurzamere optie. ProVeg Nederland heeft de afgelopen jaren meerdere oproepen gedaan aan Starbucks en andere koffiezaken om de prijzen gelijk te trekken.
Ook internationaal is kritiek op de ‘vegan taks’ in koffiezaken: Sir Paul McCartney sprak zich ertegen uit op grote billboards van de organisatie PETA. Vegan acteur James Cromwell – bekend van de kinderfilm Babe – lijmde zich zelfs in protest vast aan de toonbank van een Starbucks-filiaal.
Goed voorbeeld
Er is verandering op komst, in elk geval in Nederland. Sinds juni 2021, toen ProVeg de prijzen de laatste keer in kaart bracht, is best wat veranderd. Zo liet Yoghurt Barn alle meerprijzen vallen en introduceerde AH To Go havermelkcappuccino zonder toeslag. In maart dit jaar kondigde ook Starbucks Nederland aan te stoppen met de ‘vegan taks’. Met de toevoeging van Coffeecompany zijn de twee grootste koffieketens in Nederland dus ‘om’. “Wij hopen dat andere ketens snel het goede voorbeeld van Coffeecompany en Starbucks zullen volgen,” aldus onze directeur Veerle Vrindts.
Eén van die andere ketens is Starbucks zelf. Toch is op de website van Starbucks een lange lijst te vinden met 61 uitzonderingen: filialen die toch nog een meerprijs rekenen van 40 tot maar liefst 70 cent. Die filialen, vaak te vinden op doorstroomlocaties als trein- en tankstations of Schiphol, hebben een andere eigenaar en voeren nog het oude beleid.
Wie onderweg toch een plantaardige cappuccino zónder meerprijs wil scoren, kan wel terecht bij AH To Go, McCafé of het NS-restaurant Julia’s. NS liet bovendien aan ProVeg weten dat ze met een pilot bezig zijn om plantaardige koffiemelk te introduceren in de Kiosk. Vooralsnog blijft het bij drie filialen, maar het plan is dit uit te breiden naar meer vestigingen. Zonder toeslag.
‘Mooie margemaker’
Onder de ketens die wel standaard een toeslag vragen, kan de hoogte nogal verschillen. De ‘uitzonderingsfilialen’ van Starbucks vragen €0,70 extra voor amandel, haver of kokosmelk, en €0,40 voor sojamelk. Bagels & Beans vraagt €0,25 extra, ondanks hun duurzame imago. Délifrance maakt het het bontst: sommige filialen rekenen wel €0,75 extra voor een plantaardige melksoort.
Volgens het vakblad Misset Horeca is de gevraagde meerprijs meestal veel hoger dan de daadwerkelijke extra kosten die koffiezaken maken aan plantaardige melk. Een liter plantaardige melk is volgens het blad ongeveer €0,70 tot €0,80 duurder dan koemelk maar levert door de meerprijs wel €2,50 extra op. Misset noemt plantaardige melk daarom ‘een mooie margemaker’.
Waarom dat grote prijsverschil? Wat maakt plantaardige melk zo anders dan koemelk? Volgens Misset gaat het argument dat plantaardige melk door de lagere verkoopcijfers vaker over de datum gaat en wordt weggegooid niet op: “Plantaardige melk is vaak wat langer houdbaar dan koemelk. Ook als je maar een paar plantaardige cappuccino’s of lattes per week verkoopt, loont het dus om plantaardige melk op te nemen in je assortiment.”
‘Koffiezaken moeten hun marges juist binnenhalen op koemelk door die duurder te maken en de prijs van plantaardige melk verlagen.’
Onverantwoord
De CO2-uitstoot van koemelk ligt ruim drie keer hoger dan die van plantaardige melk en het landgebruik zelfs bijna tien keer hoger, volgens wetenschappers van de Oxford Universiteit. ProVeg vindt het gebruik van plantaardige melk als ‘margemaker’ dan ook onverantwoord. Directeur Veerle Vrindts: “Door een toeslag op plantaardige melk wordt een klimaatvriendelijke keuze afgestraft in plaats van aangemoedigd. Vanuit duurzaamheidsoogpunt is het beter als bedrijven het omkeren: haal je marges binnen op koemelk door die duurder te maken, en verlaag de prijs van de plantaardige. Dat moet prima te doen zijn op een manier die netto geen geld kost of juist inkomsten oplevert.”
Overzicht toeslagen in koffieketens in Nederland
