Hoe vegan-friendly zijn de restaurantketens in Nederland en andere landen? Wij zochten het voor je uit en zetten de resultaten op een rij. De conclusie: een aantal restaurantketens zet al volop in op een veganistisch aanbod, maar bij anderen is er nog ruimte voor verbetering.

De hoeveelheid mensen die kiest voor een vegetarische of veganistische leefwijze, of voor één met minder dierlijke producten, is in de laatste paar jaar geëxplodeerd. Daarmee neemt ook de vraag toe naar meer plantaardige opties in restaurants. Deze ProVeg ranking laat zien welke restaurantketens er al in slagen deze snelgroeiende groep klanten voor zich te winnen – en welke niet. Behalve een handige gids voor consumenten is deze ranking ook een middel om ontwikkelingen in de markt zichtbaar te maken en horeca-ondernemers te helpen kansen te identificeren in de veganistische markt.

De winnaar: New York Pizza

De ranking maakt onderscheid tussen de categorieën ‘fastfood en delivery’ en ‘sit-down restaurants’. De hoogste scores gaan naar twee fastfoodketens: de winnaar New York Pizza (9 punten), op de voet gevolgd door concurrent Domino’s (8 punten). Toch doen de sit-down restaurants het over het algemeen beter dan de fastfoodketens, met een gemiddelde score van 4,9 punten ten opzichte van 3,3 bij fastfood. Een aantal restaurants heeft sinds vorig jaar de veganistische klant ‘ontdekt’, wat zich uitte in zeer zichtbare en nadrukkelijke promotie: De Beren, IKEA, Smullers, Loetje, Happy Italy en tijdelijke acties bij Subway en Vapiano.

Een aantal ketens profiteert van gerechten die ‘toevallig’ veganistisch zijn. Dit geldt bijvoorbeeld voor ketens die specialiseren in Mexicaans (Taco Mundo), Aziatisch (Wok To Go) of tapas (La Cubanita, ‘t Zusje), keukens die zich van nature goed lenen voor veganistische gerechten. Dit biedt aanknopingspunten om zonder veel extra inspanning veganistische klanten nog beter te bedienen en te bereiken. Het bestaande veganistische aanbod kan bijvoorbeeld meer inzichtelijk gemaakt worden, door toevoeging van een icoon of ‘v+’ achter de naam. Gerechten die alleen met weglating van kaas of saus veganistisch zijn kunnen eenvoudig worden aangepast, en veganistische kaas kan als extra optie worden aangeboden, zoals eerder New York Pizza en Domino’s succesvol deden.

Nog relatief weinig ketens komen de veganistische klant tegemoet met kleine, optionele aanpassingen zoals veganistische koffiemelk of mayonaise. In koffiebars zijn plantaardige melken (o.b.v. soja, haver, kokos of amandel)al gemeengoed, en het valt te verwachten dat deze trend zich op korte termijn ook zal uitbreiden naar de restaurants.

Kansen voor snackbars en vleesrestaurants

De lage scores van vleesrestaurants (Spare Rib Express, Gauchos Grills) zijn niet heel verrassend, maar biefstukspecialist Loetje laat met een goed veganistisch aanbod zien dat ook in deze sector ruimte is voor kwalitatieve plantaardige hoofdgerechten. Ook bedrijven die zich traditioneel richtten op het binden van vleesliefhebbers moeten de groeiende trend onderkennen richting meer gezonde, duurzame en diervriendelijke voedselkeuzes. Menig vleesliefhebber brengt vegetarische of veganistische familie, vrienden of collega’s mee uit eten, en die hebben niet zelden een doorslaggevende stem in de keuze van een eetgelegenheid.

Hekkensluiter in de ranking zijn de traditionele cafetaria’s en snackbars, waar patat zonder mayonaise vaak de enige veganistische optie is. Smullers (5,5 punten) is hierop een positieve uitzondering en laat zien dat er ook voor snackbars wel degelijk kansen liggen in de opkomende veganistische markt, zelfs met relatief simpele stappen als toevoeging van een nieuwe snack of veganistische mayonaise. Ook FEBO begeeft zich al enkele jaren steeds meer op de vegetarische markt, maar heeft dit tot nu toe nog niet omgezet in een veganistisch aanbod.

Internationale verschillen

Een internationale vergelijking van de ‘grote 5’ multinationale fastfoodketens McDonalds, Pizza Hut, KFC, Subway en Burger King, laat zien dat er tussen landen onderling grote verschillen bestaan in het vegan aanbod. Een keten kan in het ene land een geweldig aanbod hebben voor veganistische klanten, en in het andere land niets meer te bieden hebben dan een kale salade.

De keten met de grootste variatie is Pizza Hut: voor klanten in het Verenigd Koninkrijk is er een uitgebreide keus, in Duitsland is zelfs de pizzabodem niet veganistisch. In Nederland doet Burger King het in Nederland het beste met een veggieburger (zonder saus veganistisch) en apple pie sticks, maar in veel andere landen nog niet. McDonalds Nederland verruilde kort voor het onderzoek een veganistische groenteburger voor twee nieuwe vegetarische producten, maar zet in andere landen wel al volop in op de veganistische klant met een McVegan, McFalafel en zelfs een veganistische Happy Meal. In geen van de onderzochte landen was KFC voor vegetariërs of veganisten een goede keus.

Voorlopers en achterblijvers

Het algemene beeld dat uit de ranking naar voren komt is een groot gat tussen voorlopers en achterblijvers. Dit gat zou erop kunnen duiden dat er bij een meerderheid van de ketens nog sprake is van koudwatervrees of gebrekkige kennis van de veganistische markt. Dit biedt tevens kansen voor ketens die wél meegaan in de plantaardige trend om als first mover hun concurrentiepositie te verbeteren. Verschillende ketens (o.a. Smullers, La Cubanita, FEBO, Proeflokaal Bregje) hebben in reactie op deze ranking aangegeven in de nabije toekomst het veganistische aanbod te willen verbeteren. De koudwatervrees blijkt ook uit het grote aantal experimenten, zoals tijdelijke veganistische acties bij Subway en Vapiano. Deze zouden op termijn kunnen leiden tot blijvende verbeteringen in het assortiment.

Tot slot is nog winst te behalen in de aanduiding van veganistische gerechten. De meeste restaurants die vegetarische of veganistische opties aanbieden, geven dit al aan op hun menukaart (68%), wat vleesmijdende klanten helpt hun keuze te maken. Van deze restaurants verwerkte ruim de helft (52%) het woord ‘vegetarisch’, ‘vegan’ of ‘veggie’ in de naam van het gerecht, 35% gebruikte een icoontje of vermelding in de omschrijving, en 13% plaatste de vegetarische gerechten in een aparte sectie van het menu. Hier liggen kansen om de omzet van het plantaardige aanbod een duwtje te geven. Uit onderzoek blijkt namelijk dat klanten meer dan twee keer zo vaak kiezen voor een vleesloze optie wanneer deze wordt aangeboden tussen de vleesgerechten, in plaats van onder een apart kopje. “Vegetarisch” of “veganistisch” in de naam van een gerecht verwerken kan ook klanten afschrikken, terwijl dit niet per se nodig is om veganistische klanten wegwijs te maken. Een simpel icoontje, een v of v+ voor veganisten, volstaat.