Ryby: rybołówstwo i hodowla ryb w akwakulturach

Ryby: rybołówstwo i hodowla ryb w akwakulturach

Image source: shutterstock.com / Tosaphon C

Ryby mają taką samą zdolność odczuwania bólu jak ssaki. Jednak co roku łowi się miliony ton ryb, a coraz więcej gatunków jest zagrożonych wyginięciem. ProVeg wyjaśnia, dlaczego zrównoważone rybołówstwo i hodowla ryb są w praktyce niemożliwe.

Konsekwencje przełowienia

Ryby są jedną z najstarszych i najbardziej zróżnicowanych biologicznie grup kręgowców zamieszkujących naszą planetę. Zasiedlają prawie wszystkie wody na Ziemi, ale ich liczba gwałtownie spada. Wyobrazić sobie, jak wygląda świat ryb może być nam szczególnie trudno. Rzadko myślimy o nich jako o jednostkach – w większości przypadków mówimy o nich jako o zbiorowej masie, wyrażonej w kilogramach i tonach.

Każdego roku, około 93 miliony ton ryb zostaje wydobytych z morza, a następnie umiera w bólu i cierpieniu.[1]FAO (2016): The State of World Fisheries and Aquaculture 2016: Contributing to food security and nutrition for all. Rome. 2,7 tryliona tych czujących stworzeń ginie co roku, nie wliczając w to liczby ryb zabitych w wyniku coraz powszechniejszej praktyki nielegalnych połowów.[2]A. Mood and P. Brooke (2010): Estimating the Number of Fish Caught in Global Fishing Each Year. Available at http://fishcount.org.uk/published/std/fishcountstudy.pdf. [09.03.2018]

Światowy popyt na ryby rośnie. Dane opublikowane przez Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) wskazują, że spożycie ryb na jednego mieszkańca wyniosło około 20 kg w 2017 r.[3]FAO (2020): The State of World Fisheries and Aquaculture 2020. Sustainability in action. Rome.[4]FAO (2016): The State of World Fisheries and Aquaculture 2016: Contributing to food security and nutrition for all. Rome. Do głównych przyczyn tego stałego wzrostu spożycia ryb zalicza się rozwój technologiczny, jak również rosnące dochody i popyt na produkty rybne, zwłaszcza w młodszej populacji.[5]FAO (2020): The State of World Fisheries and Aquaculture 2020. Sustainability in action. Rome.[6]Supartini, A., T. Oishi & N. Yagi (2018): Changes in Fish Consumption Desire and Its Factors: A Comparison between the United Kingdom and Singapore. Foods 7(7), 97. doi:10.3390/foods7070097

Przyłów powoduje niepotrzebne cierpienie i śmierć

Niebezpieczne dla środowiska metody połowowe i nieodpowiednie przepisy dotyczące rybołówstwa powodują spustoszenie w oceanach i wśród ich mieszkańców. Co roku kilka milionów zwierząt morskich trafia do sieci rybackich jako tzw. przyłów. Około 40% schwytanych zwierząt jest wyrzucane z powrotem do morza, ponieważ nie są one opłacalne dla sektora rybołówstwa.[7]R. W. D. Davies, S. J. Cripps, A. Nickson, and G. Porter (2008): Defining and Estimating Global Marine Fisheries Bycatch. Marine Policy 33, no. 4, S. 661–72. Termin “przyłów” oznacza “przypadkowo złowione” organizmy morskie, które nie są zwierzętami docelowymi – w tym również 300 000 wielorybów i delfinów. Większość z nich nie przeżywa tej męki – giną w sieci, albo umierają powoli z powodu urazu lub stresu.[8]WWF (2004): Cetacean bycatch and the IWC. Available at: http://d2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/bycatchjuly12lowres2004.pdf [09.03.2018]

Zasoby ryb gwałtownie maleją z powodu przełowienia

Na całym świecie zasoby ryb wciąż gwałtownie się kurczą. Obecnie ponad 90 % stad ryb uznaje się albo za przełowione lub znajdujące się na granicy zrównoważenia.[9]FAO (2020): The State of World Fisheries and Aquaculture 2020. Sustainability in action. Rome.

Na zasoby rybne wypływają obecnie również zmiany klimatyczne i ocieplenie oceanów, szkodząc rozwojowi wielu gatunków ryb.[10]Free, C. M., J. T. Thorson, M. L. Pinsky, et al. (2019): Impacts of historical warming on marine fisheries production. Science 363(6430), 979–983. doi:10.1126/science.aau1758 Niedawne badanie wykazało, że połowy przemysłowe prowadzone są na ponad 55% powierzchni oceanów, czyli na obszarze czterokrotnie większym niż obszar wykorzystywany przez rolnictwo.[11]Kroodsma, D. A., J. Mayorga, T. Hochberg, et al. (2018): Tracking the global footprint of fisheries. Science 359(6378), 904–908. doi:10.1126/science.aao5646

Rosnąca nierównowaga w ekosystemie morskim

Przełowienie sieje spustoszenie w ekosystemach morskich. Maleje populacja nie tylko gatunków przeznaczonych do spożycia przez ludzi ale też zasoby zwierząt złowionych jako przyłowy. Masowe połowy powodują również ogromne szkody w populacjach ptaków morskich, meduz i planktonu.[12]World Ocean Review (2013): The Future of Fish: The Fisheries of the future. Available at: http://worldoceanreview.com/wp-content/downloads/wor2/WOR2_english.pdf [09.03.2018][13]Wagner, E. L. & P. D. Boersma (2011): Effects of Fisheries on Seabird Community Ecology. Reviews in Fisheries Science 19(3), 157–167. doi:10.1080/10641262.2011.562568[14] Furness, W.R. (2003): Impacts of fisheries on seabird communities. Scientia Marina 67 (Suppl. 2): 33-45 Poza samą ilością złowionych ryb, stosowane metody połowu są szczególnie szkodliwe dla ekosystemów jako całości. Na przykład włoki denne używane do połowu flądry, soli i skorupiaków niszczą dno morskie i organizmy w nim żyjące, w tym koralowce.

Hodowla ryb w akwakulturach

W ostatnich latach nastąpił niepokojący wzrost liczby hodowli w akwakulturach na całym świecie. Oprócz karpi, pstrągów i sumów, hoduje się w nich też ryby morskie jak łososie i leszcze, a także innych mieszkańców wód, w tym krewetki, kraby, a nawet małże. W 2018 r. wyhodowano w akwakulturach ponad 80 mln ton zwierząt morskich.[15]FAO (2020): The State of World Fisheries and Aquaculture 2020. Sustainability in action. Rome. Systemy akwakultury obejmują zarówno stawy śródlądowe, jak i instalacje klatkowe w oceanie. W wyniku wysokiego zagęszczenia w hodowli ryb zwierzęta doświadczają zwiększonego stresu i podatności na urazy i choroby.[16]P. Stevenson (2007): Closed Waters: The Welfare of Farmed Atlantic Salmon, Rainbow Trout, Atlantic Cod & Atlantic Halibut. Compassion in World Farming  and World Society for the Protection of … Continue reading[17] Ashley, P. J. (2007): Fish welfare: Current issues in aquaculture. Applied Animal Behaviour Science 104(3–4), 199–235. doi:10.1016/j.applanim.2006.09.001

 

Wpływ hodowli ryb na środowisko naturalne

Akwakultura szkodzi środowisku na wiele sposobów. Odchody i pozostałości paszy obciążają środowisko i mogą prowadzić do nadmiernego użyźnienia wód oraz spadku różnorodności biologicznej. Stosowanie antybiotyków i przemysłowych środków chemicznych dodatkowo zanieczyszcza wody i, w najgorszym przypadku, może sprzyjać pojawieniu się odpornych na leki szczepów bakterii, stanowiących zagrożenie również dla ludzi.[18]Allsopp, M., P. Johnston & D. Santillo (2008): Challenging the Aquaculture Industry on Sustainability – Greenpeace Research Laboratories Technical Note 01/2008: Available at: … Continue reading[19] Watts, J. E. M., H. J. Schreier, L. Lanska, et al. (2017): The Rising Tide of Antimicrobial Resistance in Aquaculture: Sources, Sinks and Solutions. Marine Drugs 15(6), doi:10.3390/md15060158

 

Ryby jedzą ryby

Farmy wodne często hodują drapieżniki, takie jak łosoś czy pstrąg, które potrzebują mniejszych ryb jako paszy, co pogłębia problem przełowienia.[20]FAO (2016): The State of World Fisheries and Aquaculture 2016: Contributing to food security and nutrition for all. Rome.[21]Tacon A. G. J. und M. Metian (2008): Global overview on the use of fish meal and fish oil in industrially compounded aquafeeds: Trends and future prospects. Aquaculture 285, 1-4, S. 146 – 158 Produkcja mączki rybnej i oleju rybnego stała się ogromnym przemysłem dostarczającym ich farmom wodnym i przemysłowi hodowlanemu do karmienia miliardów zwierząt. Około 20-30% dziko odławianych ryb wykorzystuje się jako paszę dla zwierząt, przy czym duża część tej ilości potencjalnie nadaje się do bezpośredniego spożycia przez ludzi.[22]Reuters (2008): One-third of world fish catch used for animal feed. Available at: https://www.reuters.com/article/us-fish-food-idUSTRE49S0XH20081029 [19.12.2020][23]Cashion, T., F. Le Manach, D. Zeller, et al. (2017): Most fish destined for fishmeal production are food-grade fish. Fish and Fisheries 18(5), 837–844. doi:10.1111/faf.12209 Szacuje się, że wyprodukowanie jednego kilograma ryb hodowlanych wymaga do 2 kilogramów paszy.[24]Tacon, A. G. J. & M. Metian (2015): Feed Matters: Satisfying the Feed Demand of Aquaculture. Reviews in Fisheries Science & Aquaculture 23(1), 1–10. doi:10.1080/23308249.2014.987209[25]Fry, J. P., N. A. Mailloux, D. C. Love, et al. (2018): Feed conversion efficiency in aquaculture: do we measure it correctly? Environmental Research Letters 13(2), 024017. doi:10.1088/1748-9326/aaa273 Niektórzy twierdzą, że ilość ryb zużywanych do wyprodukowania 1 kilograma łososia wynosi obecnie poniżej 1 kg. Jednak pasza dla ryb zawiera nie tylko mączkę rybną, ale również duże ilości białek roślinnych (przykładowo soi) i może również zawierać składniki pochodzące z hodowli zwierząt gospodarskich, takie jak mączka mięsna i kostna oraz mączka z krwi.

Wędkowanie jest formą okrucieństwa wobec zwierząt

Chociaż wielu ludzi odrzuca obecnie praktykę polowania na dziko żyjące zwierzęta, łowienie ryb jest nadal powszechnie postrzegane jako relaksujące hobby – być może dlatego, że większość ludzi nie zdaje sobie sprawy, że ryby są czującymi istotami, które mogą odczuwać ból. Hobbystyczne łowienie ryb powoduje znaczne cierpienie: hak powoduje głębokie rany w jamie ustnej, podczas gdy ryba powoli dusi się po wyjęciu z wody. Wędkarstwo typu “złów i wypuść” jest podobnie traumatycznym przeżyciem, mimo że ryby są wyrzucane z powrotem do wody. Po uwolnieniu zwierzęta cierpią z powodu znacznego stresu i obrażeń, powracając do wody z zasadniczo wyczerpanymi zapasami sił i zmniejszonymi szansami na przeżycie.

Ryby utrzymują różne systemy społeczne

Podobnie jak w przypadku ogromnego spektrum zwierząt lądowych, również u ryb można zaobserwować bardzo zróżnicowane systemy społeczne.[26]C. L. Peichel (2004): Social Behavior: How Do Fish Find Their Shoal Mate? Current Biology 14, no. 13, S503–504 [27]R. E. Engeszer, M.J. Ryan and D.M. Parichy (2004): Learned Social Preference in Zebrafish. Current Biology 14, no. 10, S. 881–884. Na przykład pstrągi żyją samotnie, podczas gdy inne gatunki ryb żyją w parach lub łączą się w luźne grupy lub duże ławice (jak ma to miejsce w przypadku tuńczyka). Ryby mają długotrwałe wspomnienia i dlatego są w stanie budować złożone relacje społeczne. Ponadto ryby mają rozwiniętą pamięć przestrzenną, która umożliwia im tworzyć mentalne mapy, dzięki którym mogą orientować się w przestrzeni wodnej.[28]C. Brown (2015). Fish Intelligence, Sentience and Ethics. Animal Cognition 18, no. 1, S. 1–17. W jednym z badań wykazano, że jeden z gatunków ryb czyścicieli jest w stanie zapamiętać negatywne doświadczenie i chować się w pobliżu miejsca, w którym został złapany.[29]Triki, Z. & R. Bshary (2020): Long‐term memory retention in a wild fish species Labroides dimidiatus eleven months after an aversive event. Ethology 126(3), 372–376. doi:10.1111/eth.12978

Ryby mają uczucia i mogą odczuwać ból

Twierdzenie, że “ryby nie odczuwają bólu” jest często używane do tłumienia dyskusji o tym, czy ryby mogą cierpieć. Ale niezdolność do krzyku oznacza po prostu, że ból odczuwany przez ryby pozostaje niewidzialny i niesłyszalny. Dlatego zwykle wobec ryb nie odczuwamy takich samych wyrzutów sumienia, jak w odniesieniu do świń, krów czy kurcząt. Niemniej jednak, naukowcy coraz częściej potwierdzają, że ryby odczuwają ból. Ryby, podobnie jak ssaki, mają system nerwowy a także struktury i funkcje mózgowe, które są odpowiedzialne za odczuwanie bólu, strachu i stresu.[30]L. U. Sneddon, V. A. Braithwaite, and M. J. Gentle (2003): Do Fishes Have Nociceptors? Evidence for the Evolution of a Vertebrate Sensory System. Proceedings of the Royal Society B: Biological … Continue reading [31]Heath, A. G. & G. M. Hughes (1973): Cardiovascular and Respiratory Changes During Heat Stress in Rainbow Trout (Salmo Gairdneri). Journal of Experimental Biology 59, no. 2 (October 1, 1973): … Continue reading [32]Arends, R. J., J. M. Mancera, J. L. Muñoz et al. (1999): The Stress Response of the Gilthead Sea Bream (Sparus Aurata L.) to Air Exposure and Confinement. The Journal of Endocrinology 163, no. 1 … Continue reading Potwierdzają to wzorce behawioralne, takie jak reakcje obronne na bodźce bólowe.[33]H. Segner (2012): Fish: Nociception and Pain: a Biological Perspective. Contributions to Ethics and Biotechnology 9. Bern: Federal Office for Buildings and Logistics.

 

Ryby zawierają szkodliwą rtęć, toksyny i ołów

Ryby absorbują i akumulują zanieczyszczenia zawarte w wodzie morskiej. Istnieje istotna zasada: im wyżej ryba znajduje się w łańcuchu pokarmowym, tym większe jest stężenie toksyn w organizmie. To niepokojące wieści dla tych, którzy są przyzwyczajeni do jedzenia popularnych gatunków, takich jak łosoś czy tuńczyk[34]Gerstenberger, Shawn L., Adam Martinson, and Joanna L. Kramer. “An Evaluation of Mercury Concentrations in Three Brands of Canned Tuna.” Environmental Toxicology and Chemistry 29, no. 2 (February … Continue reading – dużych drapieżników, które żywią się mniejszymi organizmami morskimi, a tym samym wchłaniają toksyny, które gromadzą się w ich ciałach i z czasem stają się coraz bardziej skoncentrowane (jest to znane jako biomagnifikacja). Osoby spożywające ryby spożywają więc jednocześnie rtęć, PCB (polichlorowane bifenyle), dioksyny, ołów i arsen, co może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych, od uszkodzenia nerek po zaburzenia funkcji poznawczych, raka, a nawet zgon.[35]Simonetta, C., N. Ademollo, T. et al. (2005): Persistent Organic Pollutants in Edible Fish: A Human and Environmental Health Problem. Microchemical Journal, XI Italian Hungarian Symposium on … Continue reading Ryby hodowane w akwakulturach nie stanowią zdrowszej alternatywy, ponieważ leczy się je antybiotykami i chemikaliami aby zwalczać pasożyty i infekcje skóry i skrzeli – które są konsekwencjami nienaturalnych warunków hodowli.

Potrzebna jest zasadnicza zmiana naszego wspólnego sposobu myślenia

Ryby są nie tylko w stanie odczuwać ból, ale posiadają także złożone zdolności poznawcze i struktury społeczne. Ponadto rybołówstwo i hodowla ryb mają negatywny wpływ na środowisko i nasze zdrowie, co sprawia, że ryby są niezrównoważonym źródłem pożywienia. W obliczu nadmiernych kwot połowowych i obciążeń dla środowiska i samych populacji ryb konieczna jest zasadnicza zmiana sposobu myślenia. Dostępność produktów pochodzenia roślinnego podobnych do ryb rośnie. Od wegańskich hamburgerów rybnych po kawior, kalmary i krewetki – jest alternatywa na każdą okazję. ProVeg przedstawia najpopularniejsze opcje i wyjaśnia, jak używać ich w kuchni.

ProVeg wspiera dostępność roślinnych alternatyw ryb

ProVeg nie tylko przedstawia zdrowe i wolne od okrucieństwa alternatywy, ale także sprawia, że są one łatwiej dostępne. Wspiera i umożliwia szereg wydarzeń, od tych corocznych jak VeggieWorld i VegMed po ważne wydarzenia jednorazowe takie jak szkolenia CEVA oraz sympozja prawno-polityczne. Ponadto ProVeg udziela rad i wsparcia innowacyjnym firmom, które chcą wzbogacić rynek o swoje produkty roślinne. Działania obejmują współpracę ze start-upami jak i z dużymi międzynarodowymi markami supermarketów, aż po doradzanie V-Label, czyli oznakowaniu, które gwarantuje, że produkt jest wegański lub wegetariański. Dowiedz się więcej o tym, co robimy, aby pomóc światu w przemianie w kierunku bardziej roślinnego społeczeństwa i gospodarki, które są zrównoważone dla ludzi, zwierząt i naszej planety.

Źródła

Źródła
1, 4, 20 FAO (2016): The State of World Fisheries and Aquaculture 2016: Contributing to food security and nutrition for all. Rome.
2 A. Mood and P. Brooke (2010): Estimating the Number of Fish Caught in Global Fishing Each Year. Available at http://fishcount.org.uk/published/std/fishcountstudy.pdf. [09.03.2018]
3, 5, 9, 15 FAO (2020): The State of World Fisheries and Aquaculture 2020. Sustainability in action. Rome.
6 Supartini, A., T. Oishi & N. Yagi (2018): Changes in Fish Consumption Desire and Its Factors: A Comparison between the United Kingdom and Singapore. Foods 7(7), 97. doi:10.3390/foods7070097
7 R. W. D. Davies, S. J. Cripps, A. Nickson, and G. Porter (2008): Defining and Estimating Global Marine Fisheries Bycatch. Marine Policy 33, no. 4, S. 661–72.
8 WWF (2004): Cetacean bycatch and the IWC. Available at: http://d2ouvy59p0dg6k.cloudfront.net/downloads/bycatchjuly12lowres2004.pdf [09.03.2018]
10 Free, C. M., J. T. Thorson, M. L. Pinsky, et al. (2019): Impacts of historical warming on marine fisheries production. Science 363(6430), 979–983. doi:10.1126/science.aau1758
11 Kroodsma, D. A., J. Mayorga, T. Hochberg, et al. (2018): Tracking the global footprint of fisheries. Science 359(6378), 904–908. doi:10.1126/science.aao5646
12 World Ocean Review (2013): The Future of Fish: The Fisheries of the future. Available at: http://worldoceanreview.com/wp-content/downloads/wor2/WOR2_english.pdf [09.03.2018]
13 Wagner, E. L. & P. D. Boersma (2011): Effects of Fisheries on Seabird Community Ecology. Reviews in Fisheries Science 19(3), 157–167. doi:10.1080/10641262.2011.562568
14 Furness, W.R. (2003): Impacts of fisheries on seabird communities. Scientia Marina 67 (Suppl. 2): 33-45
16 P. Stevenson (2007): Closed Waters: The Welfare of Farmed Atlantic Salmon, Rainbow Trout, Atlantic Cod & Atlantic Halibut. Compassion in World Farming  and World Society for the Protection of Animals
17 Ashley, P. J. (2007): Fish welfare: Current issues in aquaculture. Applied Animal Behaviour Science 104(3–4), 199–235. doi:10.1016/j.applanim.2006.09.001
18 Allsopp, M., P. Johnston & D. Santillo (2008): Challenging the Aquaculture Industry on Sustainability – Greenpeace Research Laboratories Technical Note 01/2008: Available at: http://www.greenpeace.to/publications/Aquaculture_Report_Technical.pdf [09.03.2018]
19 Watts, J. E. M., H. J. Schreier, L. Lanska, et al. (2017): The Rising Tide of Antimicrobial Resistance in Aquaculture: Sources, Sinks and Solutions. Marine Drugs 15(6), doi:10.3390/md15060158
21 Tacon A. G. J. und M. Metian (2008): Global overview on the use of fish meal and fish oil in industrially compounded aquafeeds: Trends and future prospects. Aquaculture 285, 1-4, S. 146 – 158
22 Reuters (2008): One-third of world fish catch used for animal feed. Available at: https://www.reuters.com/article/us-fish-food-idUSTRE49S0XH20081029 [19.12.2020]
23 Cashion, T., F. Le Manach, D. Zeller, et al. (2017): Most fish destined for fishmeal production are food-grade fish. Fish and Fisheries 18(5), 837–844. doi:10.1111/faf.12209
24 Tacon, A. G. J. & M. Metian (2015): Feed Matters: Satisfying the Feed Demand of Aquaculture. Reviews in Fisheries Science & Aquaculture 23(1), 1–10. doi:10.1080/23308249.2014.987209
25 Fry, J. P., N. A. Mailloux, D. C. Love, et al. (2018): Feed conversion efficiency in aquaculture: do we measure it correctly? Environmental Research Letters 13(2), 024017. doi:10.1088/1748-9326/aaa273
26 C. L. Peichel (2004): Social Behavior: How Do Fish Find Their Shoal Mate? Current Biology 14, no. 13, S503–504
27 R. E. Engeszer, M.J. Ryan and D.M. Parichy (2004): Learned Social Preference in Zebrafish. Current Biology 14, no. 10, S. 881–884.
28 C. Brown (2015). Fish Intelligence, Sentience and Ethics. Animal Cognition 18, no. 1, S. 1–17.
29 Triki, Z. & R. Bshary (2020): Long‐term memory retention in a wild fish species Labroides dimidiatus eleven months after an aversive event. Ethology 126(3), 372–376. doi:10.1111/eth.12978
30 L. U. Sneddon, V. A. Braithwaite, and M. J. Gentle (2003): Do Fishes Have Nociceptors? Evidence for the Evolution of a Vertebrate Sensory System. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences 270, no. 1520, S. 1115–1121.
31 Heath, A. G. & G. M. Hughes (1973): Cardiovascular and Respiratory Changes During Heat Stress in Rainbow Trout (Salmo Gairdneri). Journal of Experimental Biology 59, no. 2 (October 1, 1973): 323–38.
32 Arends, R. J., J. M. Mancera, J. L. Muñoz et al. (1999): The Stress Response of the Gilthead Sea Bream (Sparus Aurata L.) to Air Exposure and Confinement. The Journal of Endocrinology 163, no. 1 (October 1999): 149–57
33 H. Segner (2012): Fish: Nociception and Pain: a Biological Perspective. Contributions to Ethics and Biotechnology 9. Bern: Federal Office for Buildings and Logistics.
34 Gerstenberger, Shawn L., Adam Martinson, and Joanna L. Kramer. “An Evaluation of Mercury Concentrations in Three Brands of Canned Tuna.” Environmental Toxicology and Chemistry 29, no. 2 (February 2010): 237–42. doi:10.1002/etc.32.
35 Simonetta, C., N. Ademollo, T. et al. (2005): Persistent Organic Pollutants in Edible Fish: A Human and Environmental Health Problem. Microchemical Journal, XI Italian Hungarian Symposium on Spectrochemistry, 79, no. 1–2 (January 2005): 115–23.

Last updated: 10.10.2018

Wypróbuj Veggie Challenge

Top