Pro Gezondheid

Zowel genetische als omgevingsfactoren zijn mede verantwoordelijk voor hart- en vaatziekten (HVZ), maar ook onze voeding speelt een belangrijke rol. Voedingspatronen die aanleiding geven tot een verhoogd cholesterolgehalte blijken een essentiële voorwaarde voor een risico op HVZ. Zonder die factor hebben andere risicofactoren, zoals een hoge bloeddruk, roken, onvoldoende beweging en diabetes, een eerder kleine impact.

Meerdere studies bevestigen dat verzadigde vetten, transvetten, voedingscholesterol en dierlijke eiwitten het cholesterolgehalte in het bloed verhogen. Voedingscholesterol is in grote mate aanwezig in dierlijke producten, maar niet in plantaardige voeding.

Wie plantaardig eet, heeft doorgaans een veel lager risico op hart- en vaatziekten dan omnivoren. Dit komt doordat een plantaardig voedingspatroon over het algemeen gepaard gaat met een lager cholesterolgehalte, maar ook zorgt voor een lagere bloeddruk, een kleinere kans op overgewicht en een verlaagd risico op diabetes mellitus type II (de belangrijkste risicofactoren voor HVZ). Daarom is een plantaardig voedingspatroon een belangrijke troef in de strijd tegen HVZ.

Wie plantaardig eet, neemt een groot aantal stoffen op die het risico op HVZ verkleinen. Zo kan een hoge inname van vezels in plantaardige voeding het cholesterolgehalte in het bloed helpen verlagen. Bovendien is plantaardige voeding rijk aan antioxidanten zoals vitamine C en E, carotenoïden, flavonoïden, selenium, enz. Deze antioxidanten beschermen tegen de oxidatie van LDL-cholesterol (de ‘slechte’ cholesterol die de aderwanden kan vernauwen). Ook andere stoffen in planten (fytochemicaliën) kunnen HVZ (en kanker) helpen tegengaan. Een voorbeeld zijn de terpenen in citrusvruchten en kruiden als dille en karwijzaad.

Uit een groot aantal onderzoeken blijkt bovendien dat een plantaardig voedingspatroon niet alleen preventief kan optreden tegen HVZ, maar ook soms genezend is. De Amerikaanse arts Dean Ornish toonde aan dat het dichtslibben van de bloedvaten omgekeerd kan worden door een plantaardig voedingspatroon. In vele gevallen kunnen hartoperaties dus worden vermeden.
Ook dit recente artikel wijst op de voordelen die je hebt op vlak van HVZ als je het juiste plantaardig voedingspatroon consumeert.

Diabetes mellitus is een van de meest veelvoorkomende ziektes ter wereld. Het kan serieuze gevolgen hebben voor de gezondheid. In België hebben ruim 770 000 mensen diabetes (ook wel suikerziekte genoemd). Het wordt dan ook wel de epidemie van de 21ste eeuw genoemd. Ongeveer negen van de tien mensen die aan de ziekte lijden, lijdt aan diabetes type 2. Deze vorm staat bekend als een typische welvaartsaandoening en noemen mensen ook wel “ouderdomsdiabetes”. Hoe iemand eet, speelt vaak een grote rol in het ontstaan van de ziekte. Diabetes type 1 is een auto-immuunziekte waarvan de ontwikkeling los staat van het voedingspatroon. Vleesconsumptie heeft dan ook alleen maar invloed op diabetes type 2. Daarom richten we ons hier enkel op diabetes type 2.

Diabetes ontstaat door een combinatie van genetische en gedragsfactoren. Obesitas en gebrek aan beweging verhogen het risico op het ontwikkelen van diabetes type 2. Meer dan 80% van de personen die overgewicht hebben, worden door de ziekte getroffen. In eerste instantie reageert het lichaam niet goed meer op insuline. Deze insulineresistentie wordt vooral bevorderd door de afzetting van vet in de bovenbuik, aangezien vrije vetzuren daar in het bloed terechtkomen. Als gevolg van een verhoogde glucoseconcentratie in het bloed veroorzaakt door overvoeding en insulineresistentie, gaat het lichaam overmatig insuline produceren. Dit leidt op lange termijn tot verminderde insulineproductie en uiteindelijk zal het lichaam zelfs helemaal stoppen met het aanmaken hiervan.

Tal van studies tonen het verband tussen vleesgebruik en het risico op diabetes. Hierdoor is het risico op type 2 voor vleeseters een stuk hoger in vergelijking met vegetariërs en veganisten. Mensen die ten minste eenmaal per week vlees, vis en/of voedsel met dierlijke producten eten, lopen 30 tot 40% meer risico. En natuurlijk: hoe meer vlees gemiddeld, hoe hoger het risico. Mogelijke oorzaken liggen in de verzadigde vetzuren die worden opgenomen bij het eten van dierlijke producten. Verzadigde vetzuren bevorderen namelijk overmatige insulineconcentraties in het bloed. 

Een plantaardig voedingspatroon bevat meestal veel minder verzadigde vetten en is rijk aan voedingsvezels. Dit zorgt ervoor dat je minder snel last krijgt van overgewicht. Mensen die plantaardig eten hebben gemiddeld een lager BMI en dus minder vaak overgewicht of obesitas. Verder hebben vegetariërs en veganisten lagere glucose- en insulinewaarden in het bloed. Door geen vlees te eten, verkleinen plantaardige eters dus het risico op diabetes type 2.

Het eten van veel vezels en groenten vermindert het risico op diabetes. Vezels zorgen ervoor dat suikers minder snel uit voedsel worden opgenomen. Hierdoor zal het suikergehalte in je bloed minder hard stijgen. 

Er zijn verschillende keuzes die kunnen helpen om je bloedsuiker te verlagen of goed stabiel te houden. Een plantaardig voedingspatroon heeft hierin enorme gezondheidsvoordelen:

• Een gezond lichaamsgewicht en voldoende beweging verkleinen het risico op diabetes en helpen daarnaast bloedsuiker te reguleren als je de ziekte al hebt.
• Een plantaardig dieet met weinig bewerkt voedsel is zeer geschikt voor mensen met diabetes, omdat het weinig verzadigde vetzuren bevat maar wel een hoog gehalte aan voedingsvezels.
• Onverzadigde en meervoudig onverzadigde vetzuren helpen je bloedsuikerspiegel laag te houden. Eet hiervoor walnoten, hennepzaad, lijnzaad of gebruik oliën van deze noten en zaden.
• Volkorenproducten en bonen kunnen helpen een verzadigd gevoel te geven en voorkomen grote pieken en dalen in je bloedsuikerspiegel.
• Als je merkt dat je meer dorst hebt en vaker moet plassen dan anders, zomaar gewicht verliest of vaker ontstekingen hebt, maak dan een afspraak met een arts om te kijken of je mogelijk diabetes hebt.

Bekijk alle veelgestelde gezondheidsvragen of contacteer onze diëtiste Evelyne via dië[email protected]