‘Meteen na de uitzending zagen we op Twitter dat de kieswijzer veel werd verspreid. Het programma heeft een impact van jewelste. Ik hoop dat de politici zijn wakker geschud en inzien dat de meeste van hun kiezers heel goed begrijpen dat de vleesproductie omlaag moet en van de overheid stappen verwachten,’ zegt Veerle Vrindts, directeur van ProVeg Nederland.

‘Kiloknaller afpakken’

De terughoudendheid van de partijen komt niet helemaal uit de lucht vallen. Er is zeker publieke weerstand tegen overheidshandelen als het gaat om de vleesconsumptie, getuige nieuwskoppen als ‘Vlees moet op rantsoen’ (De Telegraaf), of ‘Klimaatdrammers komen je kiloknaller afpakken’ (GeenStijl). Maar uit recent onderzoek van Kieskompas, gepresenteerd in de New Food Kieswijzer, blijkt die weerstand vooral van een luidruchtige minderheid te komen: de meerderheid van de kiezers vindt het nodig dat de overheid zich bemoeit met de vleesconsumptie in Nederland. Met het afschaffen van de kiloknaller is zelfs een meerderheid van de kiezers van alle partijen het eens, ook die van CDA, PVV en Forum voor Democratie.

De meeste Nederlanders (85%) vinden dat het wel of niet eten van dierlijke producten een persoonlijke keuze moet zijn, toch is ruim 70% van mening dat de overheid hierin zou mogen sturen, of zelfs verbieden (13%). Het idee dat de overheid zich hier niet mee mag bemoeien, leeft slechts bij een minderheid van zo’n 30%. Het argument dat de veehouderij een broeinest voor nieuwe pandemieën vormt, neemt de Nederlander ook serieus. Maar liefst 80% van de ondervraagden vond het belangrijk dat de vleesconsumptie omlaag moest om het overspringen van nieuwe ziektes van dier op mens te voorkomen.

Gevraagd naar wat voor soort doelstellingen de overheid zou moeten nastreven blijkt de Nederlandse bevolking een hogere ambitie te hebben dan de overheid zelf. Waar de overheid regelmatig verwijst naar de 50% dierlijk, 50% plantaardig doelstelling van het Voedingscentrum, willen kiezers gemiddeld genomen bijna 60% plantaardig en 40% dierlijk eiwit in 2025. De enigen die lager inzetten dan de overheid zijn kiezers van de PVV, Forum voor Democratie en SGP – maar ook zij willen nog steeds een vermindering in het percentage dierlijk eiwit zien ten opzichte van het huidige Nederlandse dieet, waarin 60% van de eiwitten van dieren afkomstig is.

Wil de regering die 50/50 doelstelling in 2025 ook echt halen, dan zijn er volgens het Kieskompas-onderzoek verschillende maatregelen die een nieuw kabinet zou kunnen nemen met steun van een meerderheid van de Nederlanders. In de New Food Kieswijzer zijn er 10 op een rij gezet, waarbij per partij zowel de mening van de achterban als de partij zelf in kaart is gebracht. Het algemene beeld is ook hier dat kiezers verder willen gaan dan de partijen waar ze op stemmen. Zo wil niet alleen een meerderheid van de Nederlanders, maar óók van de CDA-stemmers en VVD-stemmers dat de bio-industrie wordt afgeschaft. In tegenstelling tot de partijen zelf zijn CDA-stemmers het eens met 8 van de 10 stellingen, VVD-stemmers met 7.