In Nederland heeft Subway de meeste vegan opties van alle grote fastfoodketens. Bij de broodjeszaak is 12% van de hoofdgerechten helemaal plantaardig te bestellen. Ook bieden ze iedere woensdag de ‘Vegan Supreme’ patty op basis van quinoa en kikkererwten aan als ‘Sub of the Day’. In andere landen loopt Subway echter nog niet voorop en kun je voor plantaardig fastfood het beste terecht bij Burger King. Dit blijkt uit onderzoek van ProVeg International.

Plantaardig fastfood in 9 landen
ProVeg bekeek menu’s van fastfoodketens uit 9 landen – Nederland, België, Tsjechië, Duitsland, Polen, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Zuid-Afrika en de Verenigde Staten. Daarbij werd gekeken naar hoofdgerechten, bijgerechten en desserts. Ook werden punten toegekend voor de wijze waarop plantaardige gerechten op de menu’s worden gepresenteerd.

Van de 43 geanalyseerde menu’s hadden 22 (51%) ten minste één plantaardige optie. Martine van Haperen, expert voeding en foodservice bij ProVeg Nederland: “Dat is een goed begin, maar er is nog ruimte voor verbetering. Veel fastfoodrestaurants hebben alleen plantaardige bijgerechten, zoals friet en salade. Plantaardige hoofdgerechten en desserts zoals een burger, muffin of ijsje ontbreken vaak nog. Ook is er vaak geen vegan mayonaise en andere saus.”

Van Haperen: “Stel dat de Nederlandse horeca alleen de mayonaise en fritessaus zouden vervangen door plantaardige versies, dan bespaart dat volgens onze berekeningen jaarlijks al ruim 185.000 kippenlevens en 7397 ton CO2, vergelijkbaar met de uitstoot van 25 raketvluchten naar de maan. En bijna niemand zou het verschil proeven.”

Burger King internationaal het meest plantaardig
Internationaal heeft Burger King de meeste plantaardige gerechten en komt daarmee het beste in de ranking, gevolgd door Subway, McDonald’s, Pizza Hut en KFC. In Nederland werden de menu’s van vijf ketens bekeken. Hier had Subway de meeste opties, gevolgd door Burger King, Domino’s, KFC en tot slot McDonald’s. In België was Domino’s de winnaar van de ranking, gevolgd door Pizza Hut, McDonalds, Burger King en KFC. 

McDonald’s en KFC bieden als enige van de onderzochte Nederlandse fastfoodketens geen plantaardige hoofdgerechten aan. De McPlant burger bij McDonalds heeft weliswaar een vegan patty, maar er zit dierlijke kaas op. McDonald’s Nederland loopt hiermee achter in vergelijking met andere Nederlandse fastfoodketens én met McDonald’s in onder andere Duitsland en het Verenigd Koninkrijk, die wel één of meerdere volledig plantaardige hoofdgerechten in het assortiment hebben. KFC heeft in sommige landen enkele vegetarische hoofdgerechten, maar geen volledig plantaardige.

Burger King daarentegen heeft zes plantaardige hoofdgerechten, zoals de Veggie Long Chicken, Veggie Whopper en Veggie nuggets. Op veel opties die plantaardig hadden kunnen zijn, zit echter een saus met dierlijke ingrediënten. Van Haperen: “Dat is echt een gemiste kans. Plantaardige mayonaise, fritessaus en knoflooksaus zijn net zo lekker als de versies met dierlijke ingrediënten, maar hebben een lagere milieu-impact en meestal ook minder allergenen. Het ligt dus voor de hand om deze als eerste te vervangen.”

Aanbevelingen uit het rapport

ProVeg beveelt enkele best practices aan voor restaurants die hun gasten willen verleiden om vaker een plantaardig gerecht te kiezen:

• Maak plantaardige opties waar mogelijk de standaard. Van Haperen: “We zien dat dierentuinen hiermee in Nederland voorop lopen. Blijdorp en Artis bieden geen vleessnacks meer aan. Zij verkopen met grote tevredenheid alleen nog plantaardige kroketten en frikandellen.”
• Zet vegetarische en vegan gerechten niet onder een apart kopje op het menu, maar gewoon tussen de andere gerechten. Wil je gasten een extra zetje geven, zet de plantaardige opties dan bovenaan de lijst.
• Vermijd in de namen van gerechten de woorden vegan, vega, veggie, vegetarisch en minimaliseer het gebruik van plant-based of plantaardig. Geef plantaardige opties een subtiele markering, bijvoorbeeld met een klein symbool van een blaadje of de letter ‘v’ achter de naam. Zo laat je plantaardige etende gasten weten welke gerechten geschikt zijn, zonder anderen af te schrikken. Van Haperen: “Hier is ruimte voor verbetering bij de grote fastfoodketens. Hun plantaardige opties hebben nu bijna allemaal nog vegan of veggie in de naam.”
• Geef gerechten namen die de aandacht richten op de herkomst, bereiding, smaak en textuur van het gerecht. Bijvoorbeeld ‘Crispy American burger’ of ‘Pittig broodje Caribische samba’. Ook termen zoals huisgemaakt, ambachtelijk en favoriet van de chef zijn heel geschikt om plantaardige opties aan te prijzen.
• Voeg niet alleen plantaardige opties toe, maar haal ook (minder populaire) dierlijke opties weg. Van Haperen: “Zo voorkom je dat het menu te vol wordt en dat gasten keuzestress krijgen.”

Een goede manier voor restaurantketens om hun plantaardige aanbod uit te breiden, is om samen te werken met producenten en retailers. Consumenten zien graag plantaardige alternatieven van hun favoriete merken terug in de horeca. Dit kan de verkoop een boost geven. Ook voor producenten is zo’n samenwerking een mooie manier om extra aandacht te krijgen voor hun product. 

Uit eerder onderzoek van ProVeg bleek dat het aandeel plantaardige producten in de Nederlandse horeca en foodservice tussen 2016 en 2021 groeide van 1,4% naar 5,4%. Van Haperen: “We verwachten dat deze groei zich de komende jaren geleidelijk zal voortzetten. Niet alleen heeft de overheid als doel gesteld dat in 2030 50% van de in Nederland geconsumeerde eiwitten plantaardig moet zijn, maar een meerderheid van de consumenten geeft al aan dat zij vaker plantaardig willen eten.”

Lees het 2023 ProVeg International Fast-Food Ranking rapport hier.